- کد مطلب : 32979 |
- تاریخ انتشار : 28 بهمن, 1396 - 13:23 |
- ارسال با پست الکترونیکی
علاج چالش قیمت بنزین
به گزارش صنعت نویس، در ۴۰ سال گذشته بارها برای اصلاح قیمت بنزین تلاش شده است. در این تلاشها، جهشهای قیمتی متفاوتی، از ۲۰ تا ۱۵ درصد، بر قیمت بنزین اعمال شده. اما چرا قیمت بنزین هیچگاه بهصورت اصولی اصلاح نشده است؟ شاید به این علت بوده که هیچگاه فرمول قیمت بنزین را اصلاح نکردیم، بلکه فقط قیمت مطلق را تغییر دادهایم. یک اصلاح قیمت واقعی، باید مبتنی بر یک فرمول پایدار باشد.
در ۴۰ سال گذشته بارها برای اصلاح قیمت بنزین تلاش شده است. در این تلاشها، جهشهای قیمتی متفاوتی، از ۲۰ تا ۱۵ درصد، بر قیمت بنزین اعمال شده. اما چرا قیمت بنزین هیچگاه بهصورت اصولی اصلاح نشده است؟ شاید به این علت بوده که هیچگاه فرمول قیمت بنزین را اصلاح نکردیم، بلکه فقط قیمت مطلق را تغییر دادهایم. یک اصلاح قیمت واقعی، باید مبتنی بر یک فرمول پایدار باشد بهنحویکه نیاز به اصلاح مجدد نداشته باشد. حال وقت آن رسیده که بالاخره فرمول بلندمدت اصلاح قیمت بنزین را تعیین کنیم، به گونهای که این اصلاح قیمتی پایدار بماند. وقتی در دی ماه ۱۳۸۹ نرخ بنزین آزاد در سطح لیتری ۷۰۰ تومان قرار گرفت، با یارانه اندکی به فروش میرسید. منتها، عملا با تثبیت قیمت آن، تا نیمه سال ۱۳۹۱، همان بنزین ۷۰۰ تومانی، حال با ۵۰ درصدی یارانه فروخته میشد. در ۵۰ سال اخیر، قیمت بنزین بارها «اصلاح» شده است، اما هیچ کدام از «اصلاح» قیمتها پایدار نبوده است. چرا؟
دلیل ناپایداری اصلاح قیمت طی سالهای گذشته، عدم پذیرش شناورسازی قیمت بنزین بوده است. در حالی که قیمت جهانی بنزین و نرخ دلار هر دو شناور است، ابلاغ نرخ ثابت برای بنزین، مانند ابلاغ نرخ ثابت برای ارز مبادلهای، ناپایدار بوده و از اساس نادرست است. تورم - و برخی دیگر عوامل - موجب افزایش نرخ دلار میشود. دستکم بهخاطر رشد نرخ دلار، هر سطحی از قیمت که برای بنزین تعیین شود، یک روزی قیمت یارانهای خواهد شد. اگر قیمت بنزین ۵ هزار تومان هم تعیین شود، بالاخره چند سال دیگر تبدیل به قیمت یارانهای خواهد شد و ما را نیازمند به «اصلاح» مجدد قیمت بنزین خواهد کرد. پس تعیین قیمت ثابت برای بنزین، ما را در دور باطل و بیپایان «اصلاح قیمتها» قرار میدهد، که همواره با چالش «اقتصادسیاسی» روبهرو است. راه حل ارائه شده در این یادداشت تلاش میکند تا این مشکل را بهصورت اصولی رفع کند.
برای تبیین بهتر راه حل، از یک مثال بهره میبریم. فرض کنید قیمت هر لیتر بنزین در بازارهای بینالمللی - و بر مبنای نرخ دلار در بازار آزاد - در حال حاضر ۲ هزار تومان باشد. با توجه به اینکه قیمت فعلی بنزین در ایران ۱۰۰۰ تومان است، این به معنای وجود یک فاصله ۵۰ درصدی بین قیمت داخلی و قیمت جهانی این فرآورده نفتی است. بهعبارت بهتر، یک یارانه ۵۰ درصدی در قیمت بنزین وجود دارد. حال فرض کنیم دولت بخواهد بنزین را چنان قیمت گذاری کند که درصد یارانه اعطایی در طول سالیان آینده تغییر نکند. تنها راه این است که قیمت بنزین بر مبنای قیمت جهانی بنزین، با لحاظ کردن قیمت دلار در بازار آزاد ارز، و بهصورت روزانه، تعیین شده، سپس با یارانه ۵۰ درصدی در اختیار جایگاهداران قرار گیرد. در این شرایط، تنها نوسانات مثبت و منفی روزانه قیمتهای جهانی بنزین سبب تغییرات اندک قیمت روزانه بنزین خواهند شد، اما با بروز تورم در سالهای آینده، درصد یارانه بنزین افزایش نخواهد یافت. بهعبارت بهتر، اگر قیمت جهانی بنزین در یک روز افزایش یابد و به ۲۰۲۰ تومان برسد، قیمت هر لیتر بنزین در کشور با ۵۰ درصدی تخفیف ۱۰۱۰ تومان خواهد شد و چنانچه در روز بعد، قیمتهای جهانی بنزین کاهش یافته و به ۱۹۴۰ تومان برسد، بنزین در بازار داخل با قیمت ۹۷۰ تومان عرضه خواهد شد.
شناورسازی قیمت بنزین باید روزانه باشد نه سالانه. نوسان قیمت روزانه و بینالمللی بنزین عموما زیر یک درصد است، اما نوسان سالانه آن ممکن است بیش از ۲۰ درصد باشد. همینطور نوسان روزانه دلار هم عموما زیر یک درصد است؛ درحالیکه نوسان سالانه بیش از ۳۰ درصد را نیز تجربه کرده است. از این حیث، شناورسازی روزانه منجر به نوسانات نیم درصدی و یک درصدی خواهد شد. تغییر تدریجی قیمت به همه فرصت انطباق میدهد. اما شناورسازی سالانه، مستلزم پذیرش جهشهای گاهی ۴۰ یا ۵۰ درصدی خواهد بود که نه از نظر اقتصادی درست است و نه از نظر سیاسی-اجتماعی شدنی است.
بنزین ۷۰۰ تومانی دی ماه ۱۳۸۹ تقریبا بدون یارانه فروخته میشد. منتها اگر امروز بنزین را لیتری ۷۰۰ تومان میفروختیم، ۶۵ درصد یارانه به آن تعلق میگرفت. به همین دلیل، در این سالها ناگزیر به تغییر قیمت شدیم، اما این تغییر قیمتها هیچگاه به اصلاح قیمتی پایدار نینجامیده، چراکه مبتنی بر راهکاری پایدار نبودهاند. اصلاح صحیح قیمت، و پرداخت دقیق یارانه، در گروی شناورسازی روزانه قیمت بنزین است.
حداقل فایده شناورسازی قیمت بنزین، جلوگیری از جهش قیمتی شدید آن در آینده خواهد بود. اما در هر حال، غیرواقعی بودن قیمت بنزین و وجود یارانه مستتر در آن، قطعا مشکلات مربوط به قاچاق سوخت و آلودگی هوا را حل نخواهد کرد. این یادداشت، بخش اول از یکسری سه قسمتی در مورد اصلاح پایدار قیمت بنزین بود. در این قسمت، بر لزوم شناورسازی قیمت بنزین، بهعنوان مقدمه اصلاح پایدار قیمت پرداخته شد. در بخش بعد به دیگر مولفه مهم اصلاح پایدار قیمت بنزین، یعنی یارانه پرداخته خواهد شد و در قسمت سوم، طرح کامل اصلاح قیمت بنزین با همه جزئیات ارائه خواهد شد.
* سعید اسلامی بیدگلی: دکترای مدیریت مالی از دانشگاه شهید بهشتی
علیرضا توکلی کاشی: مدیر سابق ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران
علیرضا ساعدی: دانشجوی دکترای اقتصاد در دانشگاه شهید بهشتی
امیر کرمانی: دکترای اقتصاد از دانشگاه MIT
سیدعلی مدنیزاده: دکترای اقتصاد از دانشگاه شیکاگو
پویا ناظران: دکترای اقتصاد از دانشگاه ایالتی اوهایو
منبع: دنیای اقتصاد
آخرین اخبار
- نایب قهرمانی گل گهر در مسابقات آتش نشانی معادن کشور
- دومین نمایشگاه نهضت تولید در معدن،صنایع معدنی کشور
- واحد چهارم گازی شرکت گهر انرژی سیرجان با شبکه سراسری سنکرون شد
- پیشبینی رشد اقتصادی ۳.۷ درصدی ایران
- خودروهای برقی پلیس قابل "هک" نیستند
- میزان قطعی افزایش حقوق سال ۱۴۰۴ اعلام شد
- تولید و بومی سازی شبیه ساز آموزشی اپراتوری بیل مکانیکی
- بزرگداشت مجاهد فی سبیل الله و اقامه نماز جمعه
- توسلي مهر به ايران خودرو مي رود
- پیاده روی خانوادگی به مناسبت گرامیداشت هفته دفاع مقدس
- تزریق ۱۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار از تبصره ۱۸ برای توسعه شرکتهای حمل ونقل ریلی
- اهدای ۴ هزار سری جهیزیه و ۴ هزار بسته لوازم التحریر به افراد نیازمند
- گل گهر می تواند در حوزه علمی معادن کشور پیشرو باشد
- حذف بخشی از یارانه پنهان انرژی با طرح تخصیص بنزین به نفر
- آئین تجلیل از آزادگان سرافراز دفاع مقدس شهرستان سیرجان
- دولت چهاردهم با ناترازی برق روبروست
- واردات موبایل یک میلیون دستگاه کم شد
- ابهامات مصوبه دریافت مابهالتفاوت ارز از واردکنندگان رفع شد
- فروش چارتری پروازهای اربعین ممنوع شد
- افزایش گرمای هوا در ایران ۲ برابر جهان
- ابلاغ آییننامه اجرایی متناسبسازی حقوق بازنشستگان
- 10هزار خودرو وارد شد
- به "گالری آفتاب گناوه" اعتماد نکنید
- همه چیز به نفع طلا تمام خواهد شد
- چشمانداز اقتصادی بزرگترین اقتصاد اروپا
- عزاداری متمرکز کارکنان شرکت های منطقه معدنی و صنعتی گل گهر
- کینه شخصی سعید جلیلی با بیژن زنگنه مانع اجرای قرارداد کرسنت شد
- تجمع 15 هزار نفری ملت امام حسینی سیرجان در گهر پارک
- آگهي تمدید مهلت ثبت نام آزمون شناسايي و بکارگیری نیروی قراردادی شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر و شرکت جهان فولاد سیرجان
- کسب تندیس شركت صنعتي برتر سرمايه گذار در انرژي هاي تجديد پذير در سال 1402-1401
- مدیرعامل و مدیران گل گهر رای خود را به صندوق انداختند
- ضربالاجل بورس به شرکتهای ایران خودرو و سایپا
- پلیس راهور: مشکلی با خودروهای وارداتی نداریم
- شما فرماندهان اقتصادی کشور هستید
- کسب نشان پنج ستاره تعالی HSE توسط شرکت معدنی و صنعتی گل گهر
- شرکت گل گهر و دادگستری کل استان کرمان تفاهم نامه همکاری امضا کردند
- سهمخواهي ايران خودرو و سايپا از بازار خودروهاي برقي
- ناگفتههای وزیر راه از سقوط بالگرد رئیسجمهور
- علی باقری سرپرست وزارت خارجه شد
- 5 روز عزای عمومی در کشور
- رهبر انقلاب شهادت رئیس جمهور و هیات همراه را تسلیت گفتند
- هشدار سازمان غذا و دارو درباره یک داروی تقلبی
- فرمان مهم رئیس جمهور درباره واردات چای
- مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا
- چند توصیه درباره امنیت رمز عبور
- تورم ساخت مسکن و سه پیام
- توافق جدید صمت و زرگران
- صعود رمزارزها
- زمان آغاز عملیات اجرایی راه آهن رشت - آستارا
- افزایش جریمه های رانندگی به زودی
- نظر وزیر کشور درباره تقسیم سیستان و بلوچستان
- نظر وزیر کشور درباره تقسیم سیستان و بلوچستان
- فروش خودروهای برقی از فردا
- چقدر وام ودیعه مسکن پرداخت شد؟
- پرداخت مالیات مشاغل در 15 قسط
- اعلام قیمت مصوب لاستیک
- واکنش هند به تهدیدهای آمریکا در مورد توافق چابهار
- زمان بازگشت نیروگاه بوشهر به مدار
- روند نزولی بورس متوقف شد؟
- انقلاب در موتور جستجوی گوگل
- افت حرارت پولی کشور
- سه سناریو درباره آینده واردات خودروهای کارکرده
- شنبه ها تعطیل شد
- برگزاری سومین همایش بزرگ دوقلوها و چندقلوهای سیرجانی
- فروردینماه پر رکورد گلگهر
- جزییات طرح یارانهای دولت برای دهکهای یک تا پنج
- فرش قرمز برای اسکناس درشت؟
- مراسم معارفه مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران برگزار شد
- برگزاری باشکوه شبهای قدر در مسجد گوهرشاد گهرپارک
- درآمد عملیاتی ۶۴هزار میلیارد تومانی گل گهر در سال ۱۴۰۲
- خبر وزیر اقتصاد از واردات ۲۰ هزار خودرو
- سکه به کانال تاریخی ۴۱ میلیون تومان رسید
- خبر مهم برای متقاضیان تسهیلات ودیعه مسکن
- سال پر رکورد گلگهر
- تحقق رشد تولید ١٧/٨ درصدی محصولات کنسانتره و گندلهی شرکت معدنیوصنعتی گلگهر
- آمار عجیب از مصرف بنزین ایرانیها در نوروز
- آمار جدید واردات خودرو اعلام شد
- مشکل اقتصاد ایران، جهالت مدیران رانتی و کوتهبین است
- افتتاح دفتر نمایندگی اداره پست در منطقه گلگهر
- حضور نماینده سیرجان در گل گهر
- پاتک بانک مرکزی به متخلفان ارز مسافرتی
- نتایج تکمیل ظرفیت کنکور اعلام شد
- آغاز ثبتنام ۹ مدل خودروی وارداتی
- پیشبینی بازار سرمایه در سال آینده
- ورود سامانه بارشی جدید به کشور
- تعیین نرخ کرایه اتوبوس، تاکسی و مترو برای سال ۱۴۰۳
- پاسخ به 17 پرسش درباره کالابرگ الکترونیکی
- بی محلی خودروسازان به قطعه سازهای داخلی
- پژوپارس به آخر خط رسید
- مجمع عمومی فوقالعاده شرکت گلگهر برگزار شد
- زوایای ناپیدای حراج سکه
- سیف، اقدام بانک مرکزی را پسندید
- سیل در سیستان/عکس
- مسدودی 10 روزه جاده چالوس و آزادراه تهران_شمال
- رتبه ایران در تولید گاز
- واردات خودرو فقط با کارت بازرگانی
- عرضه کنسرو ماهی با ۱۵ درصد تخفیف
- بارش دوباره در کشور
- کارنامه مردود دولت در واردات خودرو
- تداوم افزایش درآمد عملیاتی شرکت معدنیوصنعتی گلگهر
افزودن نظر جدید