- کد مطلب : 48907 |
- تاریخ انتشار : 23 مهر, 1402 - 13:47 |
- ارسال با پست الکترونیکی
چرا برنامههای خودرو ناکام می مانند؟
به گزارش صنعت نویس، سیاستگذار در شرایطی این روزها از استراتژیهای جدید - از جمله توسعه مدلهای برقی - در خودروسازی کشور رونمایی کرده، که طی دو دهه گذشته چندین استراتژی و سند تحول برای صنعت خودرو تدوین و ابلاغ شده و معمولا نیز ناکام ماندهاند. از همین رو این پرسش مطرح است که آیا سند توسعه خودروهای برقی به سرنوشت استراتژیهای قبلی دچار خواهد شد؟ و پرسش مهم دیگر اینکه اصلا چرا استراتژیهای صنعت خودروی کشور معمولا شکست میخورند؟
طی حدودا چهار ماهی که از تغییر در رأس وزارت صنعت، معدن و تجارت (عزل رضا فاطمیامین و آمدن عباس علیآبادی به جای وی) میگذرد، مسوولان صمت پیوسته از لزوم حرکت صنعت و بازار خودروی کشور به سمت مدلهای برقی میگویند. بهتازگی نیز معاون حملونقل وزارت صمت از سند توسعه خودروهای برقی رونمایی کرده است. منوچهر منطقی اظهار کرده آییننامه خودروهای برقی، شامل وظایف دستگاههای مختلف و تعریف مشوقها، باید در هیات دولت به تصویب برسد. پیشتر نیز علیآبادی، وزیر صمت، عنوان کرده «با همکاری شرکتهای دانشبنیان و خودروسازان و همکاری مشترک مجموعههای بینالمللی تا افق ۱۴۰۴ به سمت طراحی و ساخت خودروهای بومی خواهیم رفت». اظهارات مسوولان وزارت صمت نشان میدهد سند و استراتژی جدید صنعت خودروی کشور، توسعه مدلهای برقی است و سیاستگذار میخواهد هم از طریق بومیسازی و هم از مسیر واردات، راهی را که دیگر کشورها از سالها پیش آغاز کرده و هنوز به نیمه آن نرسیدهاند، بهاصطلاح یکشبه برود.
اما آیا سیاستگذار با این فرمان به مقصد خواهد رسید؟ آیا درحالیکه بسیاری از استراتژیهای خودرویی در کشور به دلایل مختلف (که در ادامه گزارش به آنها پرداختهایم) ناکام یا نیمهکاره ماندهاند، میتوان به سرنوشت روشن سند توسعه خودروهای برقی امید داشت؟ پیش از پاسخ به این پرسشها، ابتدا نگاهی میاندازیم به استراتژیها و سندهای قبلی خودرو و اینکه چرا به جایی نرسیدند و نتیجه مطلوب از دل آنها حاصل نشد. طی دو دهه گذشته، استراتژیهای مختلفی در بخش خودروی کشور تدوین شده که یا منحصربهفرد بودهاند یا در قامت نقض سند قبلی و بهاصطلاح به عنوان ورژن جدید لحاظ شدهاند.
به عنوان مثال، در اوایل دهه ۸۰ سیاستگذار سند توسعه خودروهای گازسوز را تدوین کرد، سندی که طبق آن قرار بود تمام خودروهای تولید و مونتاژ داخل گازسوز شوند. این سند که به نظر میرسید با عجله و بدون در نظر گرفتن زیرساختها و واقعیات موجود نوشته شده بود، با تعجیل فراوان در مسیر اجرا قرار گرفت. هرچند با فشار دولت وقت (دولت نهم) خودروسازان بیشتر محصولات خود را به صورت دوگانهسوز تولید کردند و به دلیل سهمیهبندی بنزین، شهروندان نیز استقبال نسبی از گازسوزها به عمل آوردند؛ بااینحال زمان ثابت کرد این سند، جامع و کامل و منطبق بر واقعیات موجود نبوده است.
در نهایت نیز ابتدا شهروندان رفتهرفته از خودروهای دوگانهسوز فاصله گرفتند (به دلیل کمبود زیرساختها، مشکلات فنی و البته کنار آمدن با سهمیهبندی بنزین) و در ادامه نیز سیاستگذار و سیاست تغییر کرد و سند تولید خودروهای گازسوز به بایگانی رفت. مورد دیگر به افق ۱۴۰۴ مربوط میشود که طبق آن بنا بود در این سال سهمیلیون خودرو به تولید برسد و یکمیلیون دستگاه از آن نیز صادر شود. هرچند هنوز تا انتهای سال ۱۴۰۴ حدودا دو سال و نیم باقی مانده است، اما روندی که خودروسازی کشور با توجه به چالشها و محدودیتهایش طی میکند، بهوضوح نشان میدهد سند موردنظر ناکام خواهد بود. وقتی خودروسازی کشور نتوانسته برنامه تولید سال گذشته را محقق کند و امسال نیز از برنامهریزی عقب مانده، طبیعی است در پایان سال ۱۴۰۴ به تولید سهمیلیونی و صادرات یک میلیونی نخواهد رسید.
مرور این دو سند از این جهت بود که مشخص شود چرا چنین استراتژیهایی در بخش خودروی کشور ناکام ماندهاند. هرچند این دو استراتژی دلایل منحصربهفرد خود را نیز برای به سرانجام نرسیدن دارند، اما نکات مشترکی بین آنها هست که عامل اصلی شکستشان محسوب میشود. در بین عوامل مختلف، شاید اصلیترین موضوع، سیاستگذاری و برنامهریزی برخلاف واقعیات موجود و بدون در نظر گرفتن جامع و کامل ظرفیتها و محدودیتها باشد. به عبارت بهتر، سیاستگذار و برنامهریز نگاه جامعنگری به ظرفیتها و محدودیتهای کشور و همچنین صنعت و بازار خودروی داخل نداشته و بهنوعی سند و استراتژی را بر اساس میل و سلیقه و شاید آرزوهای خود تدوین کرده است. درواقع نگاه اغراقآمیز به ظرفیتها و تواناییها و چشم بستن نسبی بر محدودیتها، یکی از عوامل اصلی شکست استراتژیهای خودرویی در کشور به شمار میرود.
مساله دیگر عدمثبات سیاستهاست که از مسائلی مانند تغییر سیاستگذاران سرچشمه میگیرد. خودرو به دلیل حساسیت اجتماعی بالایش و همچنین نقش مهمی که در تولید ناخالص داخلی دارد، همواره برای سیاستگذار اهمیت فوقالعادهای داشته است. از همین رو معمولا هر دولتی، هر وزیری و هر سیاستگذاری در دورانهای مختلف سعی کرده علایق و سلایق و گاهی هم آمال و آرزوهای خود را در قالب استراتژی و سند به این صنعت تحمیل کند. معمولا نیز هر دولت و وزیری اعتقادی به سند موجود نداشته یا آن را کلا کنار گذاشته یا بهاصطلاح زیرورویش کرده است. بنابراین سندها و استراتژیهای خودرویی معمولا یا ناکام مانده یا به نتیجه نهایی و مطلوب نرسیدهاند، چون سیاستگذار و سیاست تغییر کردهاند.
در کنار این مسائل نمیتوان نقش تحریم را در ناکامی نسبی استراتژیهای خودرویی منکر شد. تحریم در موارد مختلف سبب بر هم خوردن فضای کار شده و طبعا اجازه نداده سیاستگذاریها و برنامهریزیها در مسیر طبیعی خود پیش بروند. به عنوان مثال، ابرپروژه اسقاط خودروهای سنگین فرسوده که در دوران برجام تدوین شد، با از راه رسیدن تحریم ناکام ماند، هرچند البته در ناکامی همین طرح عظیم نیز نگاه اغراقآمیز و تغییر سیاستگذار دخیل بود.
سیاستهای پوپولیستی در سندهای خودرویی
اما برای بررسی بیشتر این موضوع که چرا استراتژیهای خودرویی کشور معمولا ناکام ماندهاند و اینکه سند توسعه خودروهای برقی نیز به همین سرنوشت دچار خواهد شد، با سعید مدنی، مدیرعامل سابق سایپا، و حسن کریمی سنجری، کارشناس خودروی کشور، گفتوگو کردهایم. مدنی در پاسخ به این پرسش که چرا استراتژیهای خودرویی کشور معمولا ناکام مانده یا نتیجه مطلوب را نمیدهند، میگوید: هم دولتی بودن و هم سیاسی بودن، عوامل این مصیبت به شمار میروند. ما ظرف هشت سال گذشته چند وزیر و سرپرست صمت داشتهایم و دولت هم که تغییر کرده است. در کنار اینها، مدیران خودروسازی به عنوان عوامل اجرایی نیز تعویض شدهاند.
وی با بیان اینکه هر کدام از وزرا و مدیران خودرویی مربوط به جناحی خاص بوده و مدیر و وزیر قبل از خود را قبول نداشته و ندارند، میافزاید: در چنین شرایطی طبیعی است که سندها و استراتژیهای خودرویی پیگیری نشده و به نتیجه مطلوب نرسند. وقتی با روی کار آمدن دولت جدید و تغییر وزرا، سیاستها عوض میشوند و مدیران اجرایی را به بهانه همسو نبودن، تغییر میدهند، نتیجهاش میشود همین سیاستهای بهاصطلاح زیگزاگی. مدنی تاکید میکند: سیاستگذاری که تازه روی کار میآید، به جای کمک کردن به پیشبرد استراتژیها، بدون توجه به تواناییها و صرفا به دلایل سیاسی و جناحی دست به تغییرات مدیریتی میزند و معمولا سند موردعلاقه خود را برای خودرو مینویسد. در چنین شرایطی قطعا نمیتوان انتظار به سرانجام رسیدن استراتژیها را داشت.
مدیرعامل پیشین سایپا با بیان اینکه تنظیمکنندگان سندهای خودرویی معمولا نگاه تکبعدی دارند، میگوید: مجلسیها و دولتیها معمولا سعی دارند با سیاستهای پوپولیستی مردم را راضی نگه دارند و همین سیاستها را در استراتژیهای خودرویی لحاظ میکنند و طبعا از برخی مسائل مهم بهخصوص اصلاح شیوه قیمتگذاری غافل میمانند. به گفته مدنی، اگر سیاستگذار در مورد مساله قیمت یک برنامه و سند جامع تدوین و اجرا میکرد، این موضوع میتوانست کمک بزرگی به اجرایی شدن استراتژیها کند. مدیرعامل پیشین سایپا در پاسخ به این پرسش که آیا سند توسعه خودروهای برقی به سرنوشت قبلیها دچار خواهد شد، تاکید میکند: مسلما در صورت تداوم شرایط فعلی، این استراتژی نیز نتیجه مطلوب را نخواهد داشت. برای توسعه خودروهای برقی باید یک چشمانداز دو تا سهدههای در نظر گرفت، درست همان کاری که دیگر کشورها انجام دادهاند. این در حالی است که با ادامه سیاستهای فعلی، مانند قیمتگذاری دستوری و عدمنگاه جامع و کامل به ظرفیتها و چالشهای موجود، سند توسعه خودروهای برقی ناکام خواهد ماند.
سند برقیها به کجا میرسد؟
حسن کریمی سنجری، کارشناس خودروی کشور، عدمهماهنگی بین دستگاههای دخیل را یکی از دلایل مهم ناکام ماندن استراتژیهای خودرویی در کشور میداند. وی با بیان اینکه سندها و آییننامهها فرادستگاهی هستند، میگوید: در هر سندی اگر حتی یک دستگاه دخیل وظایف خود را انجام ندهد، سرنوشت خوبی در انتظار آن سند نخواهد بود. کریمی میافزاید: یکی از مهمترین مسائل در تدوین سندها، پیشبینی دقیق تامین منابع مالی از دستگاه پولآورنده است. با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی خاص کشور، توزیع درآمد معمولا مطابق پیشبینی جلو نمیرود و سبب ناکامی استراتژیها میشود. مثلا سیاستگذار برای نوسازی ناوگان برنامهریزی میکند، ولی چون بودجه محقق نمیشود، ناکام میماند.
این کارشناس با بیان اینکه معمولا در تدوین سندهای خودرویی تعجیل میشود، تاکید میکند: این یک واقعیت است که در تدوین استراتژیهای خودرویی کار اصولی صورت نمیگیرد و تدوینکنندگان گاهی آمال و آرزوهای خود را در آن پیاده میکنند، بدون اینکه به ظرفیتها و محدودیتهای موجود توجه کافی داشته باشند. کریمی میافزاید: بنابراین استراتژیهای خودرویی معمولا نه با سرمایهها و نه با ظرفیتهای سیاستگذاری و نه با محدودیتها سازگار نیستند و تدوینکنندگانشان نگاه همهجانبه ندارند و نتیجهاش میشود سندهایی بهاجرا درنیامده.
این کارشناس در پاسخ به این پرسش که آیا سند توسعه خودروهای برقی به سرنوشت قبلیها دچار خواهد شد، تاکید میکند: سند خودروهای برقی یک دورنما دارد و به نظر میرسد سیاستگذار مشغول تنظیم سند بالادستی بر همین اساس است. کریمی میافزاید: در توسعه خودروهای برقی، نکته نخست هماهنگی لازم بین دستگاهای متولی است که شامل تامینکننده پول یعنی وزارت نفت، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی میشود. این سه دستگاه باید در سند توسعه خودروهای برقی دیده شوند، چون پایههای اصلی هستند و بدون جلبنظر آنها چنین سندی قابلتحقق نیست. وی از لزوم ثبات مدیریتی نیز در سند توسعه خودروهای برقی میگوید و تاکید میکند: بهتر است پروژهها را در شروع و پایان دولت تعریف کنیم تا ضمانت اجرای آنها بالا برود.
آخرین اخبار
- فروردینماه پر رکورد گلگهر
- جزییات طرح یارانهای دولت برای دهکهای یک تا پنج
- فرش قرمز برای اسکناس درشت؟
- مراسم معارفه مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران برگزار شد
- برگزاری باشکوه شبهای قدر در مسجد گوهرشاد گهرپارک
- درآمد عملیاتی ۶۴هزار میلیارد تومانی گل گهر در سال ۱۴۰۲
- خبر وزیر اقتصاد از واردات ۲۰ هزار خودرو
- سکه به کانال تاریخی ۴۱ میلیون تومان رسید
- خبر مهم برای متقاضیان تسهیلات ودیعه مسکن
- سال پر رکورد گلگهر
- تحقق رشد تولید ١٧/٨ درصدی محصولات کنسانتره و گندلهی شرکت معدنیوصنعتی گلگهر
- آمار عجیب از مصرف بنزین ایرانیها در نوروز
- آمار جدید واردات خودرو اعلام شد
- مشکل اقتصاد ایران، جهالت مدیران رانتی و کوتهبین است
- افتتاح دفتر نمایندگی اداره پست در منطقه گلگهر
- حضور نماینده سیرجان در گل گهر
- پاتک بانک مرکزی به متخلفان ارز مسافرتی
- نتایج تکمیل ظرفیت کنکور اعلام شد
- آغاز ثبتنام ۹ مدل خودروی وارداتی
- پیشبینی بازار سرمایه در سال آینده
- ورود سامانه بارشی جدید به کشور
- تعیین نرخ کرایه اتوبوس، تاکسی و مترو برای سال ۱۴۰۳
- پژوپارس به آخر خط رسید
- مجمع عمومی فوقالعاده شرکت گلگهر برگزار شد
- سیف، اقدام بانک مرکزی را پسندید
- سیل در سیستان/عکس
- مسدودی 10 روزه جاده چالوس و آزادراه تهران_شمال
- رتبه ایران در تولید گاز
- واردات خودرو فقط با کارت بازرگانی
- عرضه کنسرو ماهی با ۱۵ درصد تخفیف
- بارش دوباره در کشور
- تداوم افزایش درآمد عملیاتی شرکت معدنیوصنعتی گلگهر
- چگونه خودرو مزایده ای بخریم؟+ شرایط
- ارزش آلتکوینها بهزودی از مرز ۳ تریلیون دلار خواهد گذشت!
- تخصیص ۳۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی در سال جاری
- بازدید رئيسجمهور از دستاوردهای گل گهر حوزه بومیسازی و اقتصاد دانشبنیان
- ۱۰ اقتصاد برتر دنیا در سال ۲۰۲۴
- ثبت رشد 52 درصدی کنسانتره مولیبدن در کارنامه 10 ماه شرکت ملی مس
- درخشش گل گهر در چهارمین جشنواره اینوماین (INNOMINE)
- استمرار افزایش درآمد عملیاتی شرکت معدنیوصنعتی گلگهر
- ریزش قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی در بازار
- چرا زمان واریز یارانهها تغییر کرد؟
- تفاهمنامه همکاری بین «شرکت ملی مس» و «حوزه هنری» منعقد شد
- گزارش بازدید رهبر معظم انقلاب از آخرین دستاوردهای گلگهر در حوزه بومیسازی
- همکاری های شرکت ملی مس با وزارت زمین شناسی و معدن ازبکستان
- آغاز عرضه اوراق گواهی سپرده با سود ۳۰درصدی از امروز
- امسال بیش از یک میلیون خودرو در کشور تولید شد
- درخشش گروه گلگهر در رتبه بندی ۱۰۰ شرکت برتر ایران (IMI100)
- ملی مس در 3 شاخص رتبه نخست را کسب کرد
- به ایفای نقش گلگهر در رشد اقتصادی کشور امیدوار هستیم
- سایت آموزش خطوط هوایی مجتمع مس سرچشمه رفسنجان افتتاح شد
- نمایش دستاوردهای جهادی درمانی قرارگاه سازندگی مس
- تفاهمنامه همکاری شرکت مس با دانشگاه آزاد اسلامی منعقد شد
- ۲ هزار مگاوات نیروگاه صنایع تا پایان سال آینده وارد مدار میشود
- قیمت بازاری تولیدات ایرانخودرو
- شرایط فروش نقد و اقساط تیگو7 پرو با قیمت جدید
- استعلام دهک بندی یارانه با کد ملی
- شرایط جدید ثبت نام خودرو
- دستاورد موفقیتآمیز گلگهر در کسب و استقرار استانداردهای مدیریتی
- جلسه بررسی پیشرفت انتقال آب خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی
- آیین تجلیل از بانوان شاغل در منطقه گلگهر
- طرح احداث کارخانه اسید فسفریک بندرعباس رسماً وارد فاز اجرائی شد
- وداع باشکوه مردم سیرجان با شهید حسین علیبیگی
- اعلام تعداد خودروهای مازاد سایپا
- نامه اعتراضی خاندوزی به FATF
- هزینه هنگفت ایرانی ها برای آرایش و بهداشت
- جیره بندی آب در تهران؟
- توضیحات معاون سیاسی امنیتی استاندار کرمان درباره حادثه تروریستی
- فرمول جدید قیمت گذاری خودرو
- انتصاب مدیر حوزه مدیرعامل و مدیر گروه روابطعمومی شرکت ملی صنایع مس
- نخستین جلسه دادگاه شرکت هنزو
- تداوم افزایش درآمد عملیاتی شرکت معدنیوصنعتی گلگهر
- قیمت بنزین چه تغییری میکند؟
- دریافت کد ملی از خریداران طلا الزامی شد؟
- هک اسنپ فود چه بود؟
- ارائه دستاوردهای گلگهر در نمایشگاه تامین زنجیره فولاد و مس
- حضور گلگهر در نمایشگاه صنایعبومی پدافند غیرعامل
- تورم نقطه به نقطه آبان ماه کاهش یافت
- جمعیت ایران ۸۹ میلیون نفر شد
- ۶ خودروساز ایرانی در برنامه راهبردی ۲۵ ساله با چین خودروهای برقی تولید میکنند
- اعطای دو جایزه «مدیریت راهبردی روابط عمومی» و «اطلاعرسانی» به مس
- اعطای نشان ویژه مسئولیتهای اجتماعی به گلگهر
- درآمد عملیاتی کگل به ۴۱۱ هزار میلیارد ریال رسید
- تاکسیهای برقی بهمرور داخلیتر میشوند
- هشدار صندوق بین المللی پول
- پنج خودرو به سامانه یکپارچه فروش اضافه شد
- حضور پررنگ گلگهر در نمایشگاه اختصاصی اوراسیا
- عرضه ۷ خودرو آغاز شد
- برگزاری کنگره شهدای ورزشکار سیرجان
- اولین کنسانتره تولیدی مجتمع مس درآلو به مجتمع مس سرچشمه رفسنجان فرستاده شد
- نمایش هنرهای سنتی کشور در نمایشگاه بزرگ صنایع دستی سیرجان
- برند ناشناخته هندی، سامسونگ و شیائومی را جا گذاشت
- سقوط رتبه دومین اقتصاد بزرگ جهان
- بازديد وزير صمت از غرفه گلگهر در نمايشگاه اورآسيا
- حضور شرکت ملی مس ایران در دومین نمایشگاه اختصاصی اوراسیا در تهران
- حضور فعال گلگهر در نمایشگاه بینالمللی ایرانمتافو
- 1500 میلیارد تومان قرارداد ساخت داخل ملی مس با شرکتهای دانشبنیان
- زمان پرداخت وام ۳۵۰ میلیونی مسکن روستایی
- جزئیات تازه از ویروس چینی جدید
- فردا کجا برف می بارد؟
افزودن نظر جدید