دو، سه سالي مي‌شود كه دو ميدان «توس» و «عطار» به ‌عنوان دو ميدان گازي كشور شناسايي شده‌اند و براي توسعه آنها فعاليت‌هايي در دستور كار قرار گرفته است. مياديني كه به سبب نزديكي به تركمنستان، به ‌عنوان يكي از بزرگ‌ترين دارندگان ذخاير گازي كشور، اهميت بالايي دارند و به گفته كارشناسان در صورت سرمايه‌گذاري در توسعه آنها، ايران مي‌تواند تا دو سال آينده در تأمين گاز شرق و شمال ايران، خودكفا شود و هزينه‌هاي گزاف انتقال گاز از عسلويه به شمال ايران را نپردازد. حالا در اين ميان خبر مي‌رسد كه آستان قدس رضوي، يكي از بزرگ‌ترين هلدينگ‌هاي كشور، دست روي ميدان «توس» گذاشته و براي توسعه آن با همكاري يك شركت ايتاليايي وارد عمل شده است.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز شرق در اين رابطه مي‌گويد: آستان قدس رضوی با توجه به تفاهم‌نامه‌ای که با شرکت نفت مناطق مرکزی امضا کرده، تهیه طراحی تفصیلی و توسعه‌ای میدان توس را انجام داده است.
به گزارش ایرنا، با توجه به نیاز مناطق شمالی و شمال شرقی کشور به گاز، توسعه میدان‌های گازی این منطقه همواره مورد توجه بوده است. دراین‌میان، ماجرای قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران، عاملی شد تا به توسعه میدان‌های گازی این منطقه، بیش‌از‌پیش توجه شود.
میدان خانگیران، ازجمله میدان‌های گازی شمال ‌شرقی کشور است که تولید از آن جریان دارد و قرار است طرح‌های توسعه‌ای دیگری در این میدان اجرا شود. همچنین وزارت نفت، طرح‌هایی را نیز برای توسعه میدان‌های شناسایی‌شده در دستور کار دارد که از جمله آنها می‌توان به میدان «توس» اشاره کرد که قرار است با مشارکت آستان قدس رضوی اجرا شود.
محمد مام‌بیگی، مدیرعامل شرکت نفت و گاز شرق دراین‌باره مي‌گويد: در سال جاری برنامه توسعه میدان‌های جدید را در دستور کار داریم، یکی از این میدان‌ها، میدان «توس» است که امیدواریم هرچه زودتر به بهره‌برداری برسد.
وی با بیان اینکه این میدان پتاسیل گاز ترش دارد، مي‌افزايد: آستان قدس رضوی با توجه به تفاهم‌نامه‌ای که با شرکت نفت مناطق مرکزی امضا کرده، کار طراحی تفصیلی و توسعه‌ای میدان توس را انجام داده و اکنون به ‌منظور بررسی به کمیته مخازن ارجاع داده شده است.
میدان توس در صد‌کیلومتری شمال مشهد قرار دارد و ٦٠ میلیارد مترمکعب ذخایر گاز در‌جا دارد و از ظرفیت تولید روزانه چهار میلیون مترمکعب گاز برخوردار است. مام‌بیگی تصريح مي‌‌كند: در صورتی‌که شرکت نفت مناطق مرکزی بتواند اعتبارات لازم را جذب کند، توانایی توسعه این میدان را با استفاده از توان داخل شرکت دارد.
پیش از این، شرکت توسعه نفت و گاز رضوی، وابسته به آستان قدس رضوی نیز تفاهم‌نامه همکاری را با یک شرکت ایتالیایی برای مشارکت در توسعه این میدان گازی امضا کرده است.
پایگاه اینترنتی شرکت سایپم از میلان چندی پیش اعلام کرده بود: در جریان سفر نخست‌وزیر ایتالیا به ایران، «استفانو سائو»، مدیرعامل سایپم، با «علی یدقار»، مدیر عامل شرکت توسعه نفت و گاز رضوی، برای همکاری در یک پروژه بزرگ گازی در ایران یادداشت تفاهم امضا کردند.
یادداشت تفاهم اخیر، در پی توافق‌های پیشین سایپم با شرکت ملی گاز ایران، درباره مذاکره برای همکاری احتمالی در پروژه‌های خط لوله و همچنین توافق با شرکت توسعه نفت و گاز پارسیان درباره ارتقا و بازسازی پالایشگاه‌های پارس شیراز و تبریز، محقق می‌شود و گامی جدید در تقویت حضور تاریخی سایپم در ایران است.
شرکت ایتالیایی سایپم از زیرمجموعه‌های شرکت بین‌المللی اِنی ایتالیاست که در زمینه خدمات حفاری فعالیت می‌کند. پروژه توسعه میدان توس شامل حفاری پنج چاه اصلی و دو چاه احتمالی و همچنین طراحی و ساخت همه تأسیسات بالادستی و پایین‌دستی این میدان است.
هزينه سه‌برابري ميادين دريايي
نسبت به ميادينِ مناطق خشك
حميد حسيني، عضو هيئت‌مديره اتحاديه صادركنندگان فراورده‌هاي نفت، گاز و پتروشيمي در رابطه با ميادين گازي ايران به «شرق» مي‌گويد: ميادين نفتي و گازي ايران هم در دريا و هم در خشكي قرار دارند. در اين سال‌ها از آنجا‌ كه اكثر ميادين دريايي، مشترك بوده و اغلب از سوي كشورهاي همسايه غارت مي‌شود، عمده سرمايه‌گذاري‌ها را روي ميادين دريايي متمركز كرده‌ايم. به همين دليل، تلاش كرديم از ميدان عسلويه و ميادين مشترك ديگر بهره‌برداري كنيم كه البته هزينه‌هاي آنها اغلب سه‌برابر هزينه‌هاي ميادين موجود در خشكي بوده است.
حسيني با اشاره به اينكه ميزان توليد مناطق دريايي بيش از ميزان توليد در ميادين نفت و گاز در مناطق خشك است، مي‌گويد: بيش از ١٠ سال گذشته، عمده توليد گاز كشور از مناطق خشك كشور بوده است. سرخس، سرخو، بندرعباس و... از جمله ميادين خشكي بودند كه به توليد گاز در كشور مي‌پرداختند.
او به همين دليل تأكيد مي‌كند اكنون زمان مناسبي است تا از ميادين دريايي به سمت ميادين خشكي حرکت كنيم. اكنون كه توسعه ميادين دريايي در كشور به انتهاي كار نزديك شده، استفاده از ميادين مركزي كه جزء ميادين مشترك محسوب نمي‌شوند، در دستور كار قرار گرفته است.
اهميت توسعه ميادين گازي در خراسان
عضو هيئت‌مديره اتحاديه صادركنندگان فراورده‌هاي نفت، گاز و پتروشيمي مي‌افزايد: قاعدتا منطقه خراسان، به سبب اينكه در همسايگي تركمنستان به ‌عنوان يكي از بزرگ‌ترين كشورهاي دارنده ذخاير گاز، قرار دارد، اهميت ويژه‌ای دارد. علاوه بر آنكه عمده ذخاير گازي تركمنستان در هم‌مرزي با ايران در مناطق «سرخس» و «ماري» قرار دارد؛ بنابراين منطقي است در منطقه خراسان، ميادين گازي ‌داشته باشيم.
حُسن ورود آستان قدس به پروژه توسعه
ميادين گازي
حسيني با بيان اينكه آستان قدس رضوي هم سال‌هاست در حوزه‌هاي نفت و گاز كشور فعاليت مي‌كند و از جمله چهار هلدينگ بزرگ كشور به شمار مي‌رود، مي‌گويد: به همين دليل آستان قدس در زمينه توسعه اين ميدان وارد عمل شده و پذيرفته با يك شركت خارجي وارد مذاكره شود که با استقبال شركت ملي نفت مواجه شده است.
او مي‌افزايد: براي شركت ملي نفت هم مهم است شركت‌هايي وارد مذاكره شوند كه توان مالي و مديريتي داشته باشند و بتوانند شركت خارجي داراي تكنولوژي را كنار خود مديريت كنند.
حسيني به مزيت ديگر اين اتفاق هم اشاره كرده و تصريح مي‌كند: شركت‌هاي خارجي براي مشاركت با يك شركت ايراني، به دنبال آن هستند كه ضمانتي از جانب شركت ايراني دريافت كنند. شركت‌هاي غيرهلدينگي توان اينكه بتوانند چنين گارانتي‌ و تضمين‌هايي را در اختيار شركاي خارجي قرار دهند، ندارند؛ بنابراين هلدينگ‌هايي مانند شستا، غدير، خليج ‌فارس و... اين حُسن را دارند كه با اموال غني خود، اين تضامين را بدهند و از اين طريق بتوانند منابع مالي را از خارج از كشور جذب كنند. اين امر مي‌تواند به دستيابي روزانه ايران به يك‌ميلياردو ٢٠٠ ميليون مترمكعب گازي كه به دنبال آن هستيم، كمك كند.
خودكفايي و بي‌نيازي از گاز تركمنستان
عضو هيأت‌مديره اتحاديه صادركنندگان فراورده‌هاي نفت، گاز و پتروشيمي با تأكيد بر اينكه با بهره‌برداري از اين ميادين مي‌توانيم بخشي از گاز شرق و شمال ايران را تأمين كنيم و از گاز تركمنستان بي‌نياز شويم، مي‌گويد: اگر اين ميادين به‌خوبي توسعه يافته بودند، اكنون در غياب گاز تركمنستان نيازي به لوله‌كشي گاز از عسلويه به استان‌هاي گلستان و مازندران كشور نداشتيم.
او مي‌افزايد: اگر بتوانيم اين ميادين را توسعه دهیم، اين شانس را داريم كه ضمن خودكفاشدن، نيازي به ارسال گاز از طريق خط لوله با هزينه‌هاي جانبي گزاف و مشكلات امنيتي از عسلويه به استان‌هاي شمالي كشور نداشته باشیم.
حسيني زمان بهره‌برداري از اين پروژه‌ها را بسيار كوتاه و مناسب ارزيابي كرده و مي‌گويد: پروژه‌هاي گازي چندان پروژه پيچيده‌اي نيستند و اگر منابع مالي در اختيار باشد، استخراج و شيرين‌سازي گاز ترش، كار چنداني نمي‌برد. برخي از اين پروژه‌ها را ايران به‌تنهايي و برخي ديگر را نيز با همكاري شركت‌هاي خارجي مي‌تواند به انجام برساند؛ بنابراين دور از انتظار نيست كه پروژه‌هاي گازي به ويژه آنها كه در خشكي قرار دارند، در دو سال آينده به بهره‌برداري برسند.

شرق