- کد مطلب : 34456 |
- تاریخ انتشار : 14 اردیبهشت, 1397 - 12:01 |
- ارسال با پست الکترونیکی
عواملی که "تولید داخلی" را از پا انداختند
به گزارش صنعت نویس، چرا کالای ایرانی قدرت رقابت با کالاهای خارجی را ندارد؟ آیا علت را باید در بازارغیرقابتی جستجو کرد؟ آیا قاچاق مانع است؟ آیا تولید ایرانی بیکیفتی است؟ آیا کالای ایرانی تنوع ندارد؟ آیا هزینه تولید بالاست؟ اینها نمونه ای سئوالاتی است که وقتی کالای ایرانی را با انواع مشابه خارجی مقایسه می کنیم،به ذهن می رسد.سئوالاتی که بعضا پاسخ آنها بارها و بارها توسط کارشناسان داده شده،اما در نهایت در اجرا حرکتی که منجر به بهبود شرایط شود، صورت نگرفته است.
محمدحسین برخوردار،فعال اقتصادی که خود تجربه طولانی در تولید دارد، هفته ای که گذشته مهمان خبرآنلاین بود. او درباره علت افول برندهای ایرانی و راه نیافتن کالاهای ایرانی به بازارهای جهانی از تجربههای خود گفت.
برخوردار که در کارنامه اش مدیریت عامل کارخانههای شهاب، سام الکترونیک و سام سرویس، ریاست بر مجمع عالی واردکنندگان، ریاست بر هیات مدیره شرکت خدمات انفورماتیک ، ریاست بر هیاتمدیره سندیکای تولیدکنندگان فناوری اطلاعات و شرکت دخانیات ایران را دارد،معتقد است:« اولین عامل تاریخی از بین رفتن برندها در ایران، واگذاری های اشتباه در ابتدای انقلاب بود.بخشی از این واگذاری ها در ابتدای پیروزی انقلاب به دنبال مصادرهها انجام شد که در نهایت به دلیل مدیریت دولتی بخشی از تولید این کارخانهها کاهش یافت و در دهههای بعد می بینیم که تولید در این کارخانهها حتی متوقف هم شد. »
او گفت:« دومین عامل تاریخی را درگروه واگذاریهای بعد ازاجرای اصل 44 باید جستجو کرد؛ متاسفانه در روند اجرای خصوصی سازی دهه 80 انحرافهای بسیاری صورت گرفت و به جای واگذاری کارخانههای دولتی به بخش خصوصی،کارخانهها در قالب رد دیون به «خصولتیها» واگذار شد.شیوه مدیریت در خصولتیها همان شیوه دولتی است.این نوع خصوصی سازی به خصوص در دوره آقای احمدی نژاد به بالاترین درجه خود رسید. به طوری که بسیاری از واحدهایی که در قالب اصل 44 قرار بود،خصوصی شود دولت نهم و دهم نژاد به جای بدهیهای خود،آنها را به «خصولتیها» واگذار کرد.»
او می گوید:« نتیجه این کار این شد که مدیران این واحدهای واگذار شده با تفکر دولتی به جای آنکه به تحقیق و توسعه و بازاریابی داخلی و خارجی بپردازند، به فکر این بودند که جایگاه خود را به عنوان مدیر حفظ کنند.»
برخوردار،سومین مانع شکوفایی برندها در ایران را فساد می داند.فسادی که به گفته او در خصولتی بیش از سایر بخش هاست.
آنطور که برخوردار می گوید، ارزهای ارزان قیمتی که در اختیار این واحدها قرار می گرفت عمدتا با بازار آزاد تفاوت قیمت بسیار داشت،این ارزها سبب فساد شد؛در این شرایط هیچ مدیری به دنبال نوآوری،تحقیق و توسعه و گرفتن سهم تولید از بازار خارجی نبود. »
او تاکید کرد:« وقتی فساد در جامعهای ریشه می گیرد،اهداف ملی تبدیل به اهداف شخصی شده و منافع ملی نادیده گرفته میشود.»
کسی به فکر صادرات نیست
«کسی در این شرایط به فکر برندسازی نبود.» این جمله را محمدحسین برخوردار با حسرت می گوید.او گفت:«وقتی مدیران به دنبال استفاده حداکثر از فضای رانتی باشند،کسی به فکر برندسازی نیست.البته نمی توان برای همه این حکم را صادرکرد،زیرا در این بین هم گروهی هم هستند که واقعا به فکر تعالی واحد تحت مدیریت خود هستند،اما به دلیل فضایی که ایجاد شده بود،نتوانستهاند کاری از پیش ببرند.»
تکیه بر صادرات با استراتژی توجه به داخل و نگاه به بازارهای صادراتی،در شش برنامه گذشته دنبال شده است.اما نتایج این برنامه ها موفقیت آمیز نبوده است. برخوردار در این رابطه می گوید:« درپنج برنامه گذشته مسئولانی که در راس کار بودند،اگرچه عنوان میکردند که هدف شان توسعه صادرات است،اما هیچگاه نتوانستند فضای کسب و کار را در رده ای قرار بدهند که بتوانیم با کشورهای خارجی رقابت کنیم،همیشه بهره های بانکی چندین برابر بهره های بوده که در کشورهای دیگر اعمال می شود. از سویی در این سالهای می بینیم که هدف گذاری برای بهره وری نیست.»
او با ذکر این مثال توضیح داد:« براساس آمارهای موجود 95 درصد از آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود،در حالی که امروز ما با بحران آب مواجه هستیم.در صنعت،مدیران ما فقط متوجه بازارهای داخلی شده اند و بازارهای صادراتی هدف اصلی آنها نیست.»
برخوردار در پاسخ به این سئوال که چطور با وجود برنامه ریزی های متمرکز،اجرا با عمل همراه نشده،به گذشته فلاش بک میزند و میگوید:« خرید خارجی اینقدر شیرین بود که حتی اگر کسی هم طرحی برای تولید داشت که مورد وثوق صنعت هم بود،اما مورد قبول قرار نمی گرفت. چون وقتی فساد بوجود می آید و مسئولان در رده های مختلف تخصص کار را ندارند،نتیجه همینی می شود که امروز با آن روبرو هستیم. از سویی نداشتن برنامه استراتژیک میان مدت و بلند مدت صنعت ما زمین گیر کرده است.همه دولتها حمایت از تولید داخل را سرلوحه کار خود قرار داده اند،اما شیوه عمل همه آنها این بوده که تلاش کرده اند با دیوارهای تعرفهای از صنعت داخل حمایت کنند!»
سرنوشت مجوزهای پی درپی
در سالهای آغازین دهه 70 و همزمان با شعار سازندگی،در گوشه وکنار ایران تلاش های بسیاری برای تولید صورت گرفت.برنامه دولت حمایت از صنایع داخلی بود.برای این کار هم از تسهیلات بسیاری چه به صورت ارزی و چه ریالی در اختیار تولیدکننده هایی قرار میگرفت که در مسیر تولید گام بر می داشتند.گاهی در رشته های مختلف صنعتی تراکم مجوزهای تولید آنچنان بالابود که به ورشکستگی تولیدکننده های نوچا منجر می شد.
محمدحسین برخوردار که در آن دوران مدیریت کرده،درباره مجوزهایی که در دهه 70 به بعد صادر شد و تا به امروز هم ادامه دارد،می گوید:« همین امروز 1450 کارخانه نوشابه،دوغ و آب معدنی در کشور داریم،این کارخانه ها بدون توجه به شرایط محیطی یا توجیه فنی و اقتصادی در کشور ایجاد شدند و امروز می بینیم که بسیاری از آنها با مشکل فروش یا تولید مواجه هستند.در بخش فرش های ماشینی هم وضعیت همین است. بیش از 400 مجوز لوازم خانگی صادر شده است.در فولاد 1400 مجوز فولاد داده شده که 600 واحد آن در حال تولید است و مابقی در حال اجرایی شدن است؛فولادی که نیاز به آب دارد و ایران با شرایط کم آبی روبروست.این واحدها عمدتا کوچک هستند و مطمئنا واحدهای کوچک در مقیاس رقابت با واحدهای بزرگ در سطح جهان نمی توانند رقابت کنند.»
او اضافه می کند:« در خودروسازی هم وضعیت مشابهی وجود دارد؛49 واحد خودروسازی در کشور داریم که با احتساب 32 مجوز تازه مجموع این خودروسازی ها به 81 واحد می رسد. در حالی که در کشوری مثل آلمان 10 خودروسازی و،آمریکا 19 واحد خودروسازی وجود دارد.همه این مجوزها که خودروساز نیستند و مونتاژ می کنند.»
برخوردار معتقد است:« اگر سرمایه های کوچک را در قالب تعاونی قرار میگرفت،می توانستند هم برند معتبرتری ایجاد کنند و هم ورود پرقدرت تری به بازارهای جهانی داشته باشند. اما متاسفانه مفهوم تعاونی در اقتصاد ایران بدجا افتاده است و همه جا تعاونی را بخش دولتی می دانند.حال آنکه تعاونی ها می توانند سرمایه های کوچک را جمع کرده کنند و تولیدی داشته باشند که هم بازار داخلی و خارجی را در اختیار بگیرند.نهایتا دیدیم که همه آن تولیدکننده های کوچک زمین گیر شدند.»
او با طرح این سئوال می گوید:« سئوال من این است که از میزان صادرات غیرنفتی که سالانه انجام می شود، سهم خودروسازی ها چقدر است؟ در حالی که بخش عمده ای از صادرات غیرنفتی ما به جز مشتقات نفت، مربوط به مواد غذایی است.مقصد اصلی این صادرات هم عراق وافغانستان است که به صورت ریالی است و نه دلاری.یعنی دلاری از این صادرات دریافت نمی شود.»
جای خالی استراتژی
زمین خوردن تولیدکنندهایی که با ارزهای ارزان در دهه 70 پا به عرصه تولید گذاشتند و خبر ورشکستگی هایی که پس از آن از گوشه و کنار کشور به گوش می رسید،مسئولان وقت وزارت صنایع و معادن را به این فکر واداشت که «مجوزها» را ساماندهی کنند.مسعود نیلی در سالهای آغازین دهه 80 ماموریت یافت تا استراتژی توسعه صنعتی برای کشور بنویسید تا بر مبنای آن ایجاد صنایع هدفمند شده و رشته های صنعتی هدفمند در کشور شکل بگیرد.استراتژی توسعه صنعتی که او و همکارانش نوشتند،با تغییر دولت به کتابخانه سپرده شد و هرگز به اجرا گذاشته نشد.
وزرای صنعتی دولت محمود احمدی نژاد هم عنوان می کردند که در تلاش برای نگارش استراتژی با دیدگاههای منطبق بر ایدئولوژی دولت احمدی نژاد هستند،اتفاقی که هرگز نیفتاد.محمدحسین برخوردار در این رابطه می گوید:« نبود بلندمدت و میان مدت باعث شد تا مجوزهای متعدد برای رشته ای مختلف صنعتی صادر شود.نتیجه این شد که کارخانه ها محصولات کوچک و غیرقابت رقابت با بازار جهانی تولید کنند.آنها نه می توانستند در تبلیغات متمرکز شوند و نه در صادرات موفق باشند.قیمت محصول تمام شده این واحدها بالاست و تولیدشان رقابتی نیست.»
او اضافه می کند:« درحال حاضر 85 درصد از واردات کشور را مواد اولیه کارخانجات و مواد واسطه ای تشکیل می دهد.این آمار نشان می دهد که میزان وابستگی صنایع ما به مواد خارجی بالاست.هنوز هم خبری از برنامه ریزی نیست. مسلما وقتی واحد تولیدی قدرتمند می شود،تعداد نیروی کار بیشتری می تواند جذب کند.»
او می گوید:« بارها بحث از نوشتن استراتژی توسعه صنعتی شد،اما در عمل اتفاقی نیفتاد.امروز بسیاری از صنایع ما از خودرو،لوازم خانگی،کفش و غیره در رقابت با انواع مشابه خارجی دچار مشکل هستند. ما تبدیل به کشوری شدیم که صنایع مونتاژکارند و صنایعی که بتوانند در بازارهای جهانی رقابت کنند،نداریم.»
چه باید کرد؟
برخوردار در پاسخ به این سئوال که در خوشبینانه ترین حالت 8 سال تا چشم انداز 1404 فرصت داریم.در این مدت زمان باقیمانده چه صنایعی در اولویت باید قرار بگیرند؟،می گوید:« اولین و فوریترین اقدام دولت باید تمرکز بر احیا و ایجاد مراکز تحقیق و توسعه در بخش صنعت و کشاورزی باشد،درست مثل الگویی که برای بخش نظامی اجرایی شد.باید وابستگی به مواد اولیه با خارج به کمترین میزان ممکن برسد و صنایعی که هزینه های زیاد و بهره وری کم دارند،باید متوقف شوند.
دومین شرط این است که فضای کسب و کار به معنای واقعی اصلاح شود.سومین شرط، اصلاح خصوصی سازیهاست.باید راه کشورهایی که خصوصی سازی کردند، را دنبال کرد.
چهارمین هدف،تمرکز بر فرهنگ سازی است. باید از همان سالهای اول آموزشهای همگانی مورد توجه قرار بگیرد.مثل الگویی که در کره جنوبی اجرایی شد که کودکان درسالهای آغاز آموزش می آموختند که از تولید داخل کشورشان استفاده کنند.»
او نتیجه می گیرد:« اگر این مسیر دنبال شود،می توان امیدوار بود به بخشی از اهداف ترسیم شده در سند چشم انداز نزدیک می شویم.اما همه این اقدامات به معنی اول شدن در منطقه نیست، چون رقبای ما سرعت بیشتری از ما داشته و دارند.»
منبع:خبرآنلاین
آخرین اخبار
- نایب قهرمانی گل گهر در مسابقات آتش نشانی معادن کشور
- دومین نمایشگاه نهضت تولید در معدن،صنایع معدنی کشور
- واحد چهارم گازی شرکت گهر انرژی سیرجان با شبکه سراسری سنکرون شد
- پیشبینی رشد اقتصادی ۳.۷ درصدی ایران
- خودروهای برقی پلیس قابل "هک" نیستند
- میزان قطعی افزایش حقوق سال ۱۴۰۴ اعلام شد
- تولید و بومی سازی شبیه ساز آموزشی اپراتوری بیل مکانیکی
- بزرگداشت مجاهد فی سبیل الله و اقامه نماز جمعه
- توسلي مهر به ايران خودرو مي رود
- پیاده روی خانوادگی به مناسبت گرامیداشت هفته دفاع مقدس
- تزریق ۱۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار از تبصره ۱۸ برای توسعه شرکتهای حمل ونقل ریلی
- اهدای ۴ هزار سری جهیزیه و ۴ هزار بسته لوازم التحریر به افراد نیازمند
- گل گهر می تواند در حوزه علمی معادن کشور پیشرو باشد
- حذف بخشی از یارانه پنهان انرژی با طرح تخصیص بنزین به نفر
- آئین تجلیل از آزادگان سرافراز دفاع مقدس شهرستان سیرجان
- دولت چهاردهم با ناترازی برق روبروست
- واردات موبایل یک میلیون دستگاه کم شد
- ابهامات مصوبه دریافت مابهالتفاوت ارز از واردکنندگان رفع شد
- فروش چارتری پروازهای اربعین ممنوع شد
- افزایش گرمای هوا در ایران ۲ برابر جهان
- ابلاغ آییننامه اجرایی متناسبسازی حقوق بازنشستگان
- 10هزار خودرو وارد شد
- به "گالری آفتاب گناوه" اعتماد نکنید
- همه چیز به نفع طلا تمام خواهد شد
- چشمانداز اقتصادی بزرگترین اقتصاد اروپا
- عزاداری متمرکز کارکنان شرکت های منطقه معدنی و صنعتی گل گهر
- کینه شخصی سعید جلیلی با بیژن زنگنه مانع اجرای قرارداد کرسنت شد
- تجمع 15 هزار نفری ملت امام حسینی سیرجان در گهر پارک
- آگهي تمدید مهلت ثبت نام آزمون شناسايي و بکارگیری نیروی قراردادی شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر و شرکت جهان فولاد سیرجان
- کسب تندیس شركت صنعتي برتر سرمايه گذار در انرژي هاي تجديد پذير در سال 1402-1401
- مدیرعامل و مدیران گل گهر رای خود را به صندوق انداختند
- ضربالاجل بورس به شرکتهای ایران خودرو و سایپا
- پلیس راهور: مشکلی با خودروهای وارداتی نداریم
- شما فرماندهان اقتصادی کشور هستید
- کسب نشان پنج ستاره تعالی HSE توسط شرکت معدنی و صنعتی گل گهر
- شرکت گل گهر و دادگستری کل استان کرمان تفاهم نامه همکاری امضا کردند
- سهمخواهي ايران خودرو و سايپا از بازار خودروهاي برقي
- ناگفتههای وزیر راه از سقوط بالگرد رئیسجمهور
- علی باقری سرپرست وزارت خارجه شد
- 5 روز عزای عمومی در کشور
- رهبر انقلاب شهادت رئیس جمهور و هیات همراه را تسلیت گفتند
- هشدار سازمان غذا و دارو درباره یک داروی تقلبی
- فرمان مهم رئیس جمهور درباره واردات چای
- مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا
- چند توصیه درباره امنیت رمز عبور
- تورم ساخت مسکن و سه پیام
- توافق جدید صمت و زرگران
- صعود رمزارزها
- زمان آغاز عملیات اجرایی راه آهن رشت - آستارا
- افزایش جریمه های رانندگی به زودی
- نظر وزیر کشور درباره تقسیم سیستان و بلوچستان
- نظر وزیر کشور درباره تقسیم سیستان و بلوچستان
- فروش خودروهای برقی از فردا
- چقدر وام ودیعه مسکن پرداخت شد؟
- پرداخت مالیات مشاغل در 15 قسط
- اعلام قیمت مصوب لاستیک
- واکنش هند به تهدیدهای آمریکا در مورد توافق چابهار
- زمان بازگشت نیروگاه بوشهر به مدار
- روند نزولی بورس متوقف شد؟
- انقلاب در موتور جستجوی گوگل
- افت حرارت پولی کشور
- سه سناریو درباره آینده واردات خودروهای کارکرده
- شنبه ها تعطیل شد
- برگزاری سومین همایش بزرگ دوقلوها و چندقلوهای سیرجانی
- فروردینماه پر رکورد گلگهر
- جزییات طرح یارانهای دولت برای دهکهای یک تا پنج
- فرش قرمز برای اسکناس درشت؟
- مراسم معارفه مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران برگزار شد
- برگزاری باشکوه شبهای قدر در مسجد گوهرشاد گهرپارک
- درآمد عملیاتی ۶۴هزار میلیارد تومانی گل گهر در سال ۱۴۰۲
- خبر وزیر اقتصاد از واردات ۲۰ هزار خودرو
- سکه به کانال تاریخی ۴۱ میلیون تومان رسید
- خبر مهم برای متقاضیان تسهیلات ودیعه مسکن
- سال پر رکورد گلگهر
- تحقق رشد تولید ١٧/٨ درصدی محصولات کنسانتره و گندلهی شرکت معدنیوصنعتی گلگهر
- آمار عجیب از مصرف بنزین ایرانیها در نوروز
- آمار جدید واردات خودرو اعلام شد
- مشکل اقتصاد ایران، جهالت مدیران رانتی و کوتهبین است
- افتتاح دفتر نمایندگی اداره پست در منطقه گلگهر
- حضور نماینده سیرجان در گل گهر
- پاتک بانک مرکزی به متخلفان ارز مسافرتی
- نتایج تکمیل ظرفیت کنکور اعلام شد
- آغاز ثبتنام ۹ مدل خودروی وارداتی
- پیشبینی بازار سرمایه در سال آینده
- ورود سامانه بارشی جدید به کشور
- تعیین نرخ کرایه اتوبوس، تاکسی و مترو برای سال ۱۴۰۳
- پاسخ به 17 پرسش درباره کالابرگ الکترونیکی
- بی محلی خودروسازان به قطعه سازهای داخلی
- پژوپارس به آخر خط رسید
- مجمع عمومی فوقالعاده شرکت گلگهر برگزار شد
- زوایای ناپیدای حراج سکه
- سیف، اقدام بانک مرکزی را پسندید
- سیل در سیستان/عکس
- مسدودی 10 روزه جاده چالوس و آزادراه تهران_شمال
- رتبه ایران در تولید گاز
- واردات خودرو فقط با کارت بازرگانی
- عرضه کنسرو ماهی با ۱۵ درصد تخفیف
- بارش دوباره در کشور
- کارنامه مردود دولت در واردات خودرو
- تداوم افزایش درآمد عملیاتی شرکت معدنیوصنعتی گلگهر
افزودن نظر جدید