مقامات دولتی بارها خود اعلام کرده اند ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار جوان در دانشگاه ها در حال تحصیل هستند و به زودی به صف متقاضیان کار خواهند پیوست، همچنین با وجود بیکاری مطلق ۲.۶ میلیون نفر، اگر شرایط بازار کار کشور از حالت رکود و نامتعادل بودن عرضه و تقاضای نیروی کار خارج نشود، باید منتظر سونامی بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی باشیم.

دولت تغییر شرایط و ایجاد فرصت های شغلی جدید در بازار کار را منوط به رشد مثبت اقتصادی ادامه دار کرده و معتقد است تا سرمایه گذاری مناسبی در فعالیت های اقتصادی صورت نگیرد و نرخ رشد اقتصادی مثبت نشود، نمی توان کاری از پیش بُرد و انتظار کاهش نرخ بیکاری و خروج بازار کار از بحران بیکاری بی فایده است.

حالا با وجود خطر بیکاری بالقوه بیش از ۷ میلیون نفر تا سال های آینده، نوع دیگری از بیکاری پنهان نیز در بازار کار ایران وجود دارد. بیکاری پنهان به این معنا که برخی هستند که با وجود داشتن یک شغل، خیلی شاغل محسوب نمی شوند و از آنسو بیکار هم نیستند!

بیکاری پنهان هم میلیونی شد

طبق استانداردهای آماری این گروه از بازار کار کشور که اتفاقا جمعیت آنها میلیونی است، هم کار دارند و هم ندارند؛ یعنی در مرز بیکاری قرار دارند و شغلشان خیلی هم شغل نیست و اموراتشان با کاری که انجام می دهند نمی گذرد و کمتر از مدت معمول ساعات روزانه و یا هفتگی کار دارند.

متاسفانه وجود شرایط رکود حاکم بر اقتصاد ایران باعث شده تا تعداد شاغلان ناقص کشور در یکسال گذشته بیشتر شود. این دسته از شاغلان را باید گروه هایی دانست که تنها با یک نوسان و تغییر در بازار کار، به جمع بیکاران خواهند پیوست. علاوه بر این، آنها حتی در دوران کاری خود هم نمی توانند از عهده مخارج خود برآیند، از اینرو در دسته بندی بین اشتغال و بیکاری قرار می گیرند.

تعداد کل شاغلان کشور در پاییز امسال به ۲۲ میلیون و ۴۶ هزار و ۷۳۳ نفر رسید که علاوه بر آن، ۲ میلیون و ۶۴۶ هزار و ۶۸۳ نفر نیز دچار بیکاری مطلق هستند. در فاصله پاییز سال ۹۳ تا پاییز امسال، بر تعداد افراد دارای اشتغال ناقص کشور (هم بیکار و هم شاغل)، ۲۸۰ هزار و ۸۱۲ نفر افزوده شده است.

با وجود اینکه تعداد کل جمعیت فعال در بازار کار ایران از ۲۳ میلیون و ۹۳۲ هزار و ۱۸۶ نفر در پاییز سال گذشته به ۲۴ میلیون و ۶۹۳ هزار و ۴۱۶ نفر افزایش یافته که باید گفت بخشی به جمعیت شاغلان و گروه بیشتری نیز به جمعیت بیکاران افزوده شده، جمعی نیز دارای اشتغال ناقص شده اند.

۲.۳ میلیون نفر هم شاغلند و هم بیکار!

به بیان دیگر، برخی از تازه واردهای بازار کار و یا شاغلانی که از قبل در این بازار حضور داشتند، حالا دارای اشتغال ناقص و بیکاری لب مرزی هستند که ممکن است با اندک تکانه ای شغل خود را از دست داده و به خیل بیکاران بپیوندند. در مجموع، تعداد کل شاغلان سال ۹۳ به میزان ۲۱ میلیون و ۴۱۱ هزار و ۵۱۹ نفر بوده که ۲ میلیون و ۳۴ هزار و ۹۴ نفر از آن دارای اشتغال ناقص و کمتر از استاندارد بوده اند.

بنابراین افزایش ۲۸۰ هزارنفری افرادی که در ایام هفته و یا روز با وجود تمایل، نمی توانند به اندازه ساعات استاندارد کار برای انجام داشته باشند، در یکسال گذشته افزایش یافته است که نشانه خوبی از شرایط بازار کار با خود به همراه ندارد. در بیان دیگری می توان اینگونه گفت که تعداد افراد دارای اشتغال ناقص کشور که ۹.۵ درصد کل شاغلان در سال گذشته را تشکیل می دادند در پاییز سال جاری ۱۰.۵ درصد از کل را تشکیل داده اند.

رشد مستمر اقتصادی، ایجاد ثبات سرمایه گذاری و فعالیت های تاثیرگذار در اشتغال زایی و سیاست های حمایتی دولت از ایجاد اشتغال و مقابله با بیکاری؛ راهکارهایی است که می تواند منجر به ایجاد اشتغال پایدار شود. غیر از اشتغال پایدار، مشاغل مقطعی، غیردائم، غیرمولد و اشتغال ناقص نمی تواند نوید بهبود شرایط بازار کار کشور را با خود به همراه داشته باشد.