به گزارش اقتصادنیوز، با آغاز دوره پسابرجام ابتدا وزارت راه و شهرسازی برای تامین نیاز کشور به هواپیما، نسبت به خرید هواپیماهای ایرباس اقدام کرده بود اما ناگهان گزینه تامین مالی از طریق لیزینگ مطرح شد. چه شده که دولت به این ابزار فکر کرده است؟‌

دولت از ایجاد امکان لیزینگ در صنعت هوایی چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ از سوی دیگر با اجرای طرح تاسیس شرکت لیزینگ هواپیمایی، تکلیف همکاری با شرکت ایرباس چه خواهد شد؟ و در حال حاضر برای اجرایی شدن این برنامه، در زمینه مبادلات بانکی چه چالش‌ها و مشکلاتی وجود دارد؟

اصغر فخریه‌کاشان، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل و تامین مالی در شماره 174 هفته‌نامه تجارت‌فردا به این سوالات پاسخ و توضیح می‌دهد که چه سازوکاری در این روش در نظر گرفته شده است.

او درباره اهمیت این طرح می‌گوید: «در حال حاضر خیلی از کشورهای مطرح از روش لیزینگ برای تامین نیاز خود به هواپیما بهره می‌برند و ما هم به دلیل اینکه بودجه لازم این خرید را نداشتیم به این سمت حرکت کردیم.»

فخریه‌کاشان سپس توضیح می‌دهد که چرا تحریم دلاری مانع اجرای این برنامه نیست و بعد در مورد توجیه اقتصادی این کار عنوان می‌کند: «طبق محاسبات هر هواپیمای 150نفره می‌تواند با پرداخت تمامی هزینه‌هایش در ماه نزدیک به 300 هزار دلار و هر هواپیمای پهن‌پیکر هم، نزدیک به 600 تا 700 هزار دلار در ماه مازاد درآمد داشته باشد؛ که از این طریق می‌تواند قسط‌های خود را بپردازد.»

به همین دلیل وی تصریح می‌کند: «طبق آنچه شرکت هواپیمایی ایران‌ایر بررسی و محاسبه کرده تمامی این هواپیماها با وضعیت فعلی، توجیه اقتصادی دارند.» این مقام وزارت راه و شهرسازی با ارائه توضیحاتی درباره نحوه بازپرداخت‌ها و مبالغ در نظر گرفته‌شده می‌گوید: «ما همواره سعی می‌کنیم تا این هواپیماها مانند یک واحد خودگردان، مستقل از ایران‌ایر پرواز کنند.» خلاصه‌ای از گفت‌وگوی هفته‌نامه تجارت‌فردا با قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل و تامین مالی را در زیر بخوانید.

*از آنجا که هواپیما کالایی بسیار گران است، ممکن است خیلی از دولت‌ها نتوانند منابع مورد نیاز برای خرید نقدی آن را تهیه کنند. به خصوص برای ما که در سال‌های گذشته به دلیل تحریم، نتوانسته‌ایم ناوگان خود را نوسازی کنیم. در نتیجه تامین مالی برای خرید ده‌ها هواپیما برای دولت فعلی بسیار مشکل است.

*در روش لیزینگ سرمایه‌ای یا اجاره اعتباری (Financial or Capital Lease) فروشنده مالکیت هواپیما را حفظ می‌کند یا به عنوان گرو نگه می‌دارد اما در مقابل، برای خریدار این فرصت را ایجاد می‌کند که از هواپیما استفاده کند و از محل درآمدهایی که ایجاد می‌شود، اقساط هواپیمای خریداری‌شده را بپردازد. معمولاً مدت بازپرداخت در این نوع قرارداد، از 10 تا 15 سال است که به صورت استثنا، در حال مذاکره برای افزایش آن تا 18 سال هستیم. دلیلی که باعث شد به سمت استفاده از روش لیزینگ برویم، محدودیت‌های تامین مالی برای خرید نقدی هواپیما بود.

*در حال حاضر خیلی از کشورهای دنیا با استفاده از روش لیزینگ، تامین مالی می‌کنند. شاید دلیلی که باعث شده در ایران از این طریق تامین مالی انجام نشود، این است که همواره پول دولت فراهم بوده و به عنوان تنها راه تامین مالی در کشور در نظر گرفته می‌شد.

*اما درباره قراردادهای ایرباس؛ از آنجا که برای ساخت هواپیماهای ایرباس چهار کشور درگیر هستند، عملاً با انعقاد قرارداد با آنها، چهار کشور اروپایی را برای مدت 26 سال شریک و همراه می‌کنیم، پس معامله با آن می‌توانست در مذاکرات سیاسی و اقتصادی برای ایران امتیاز باشد. از این‌رو در این قضیه چالشی وجود نداشت؛ حتی براساس مذاکره با دیگر شرکت‌های سازنده هواپیما، اگر بخواهیم هواپیماهای دیگری را بخریم قرار شده آنها را از طریق ابزار لیزینگ خریداری کنیم.

*مراحل تاسیس شرکت لیزینگ در ایران طولانی‌تر از مراحل خرید هواپیماست. چرا که در ایران از روش‌های تامین مالی متنوع استفاده نمی‌شود و تنها یک راه برای تامین مالی در جمهوری اسلامی انتخاب شده و آن هم از طریق اعتبارات صادرات است. اکنون که صحبت از تامین مالی از طریق لیزینگ شده، برای اولین بار است که در طول تاریخ ایران؛ چه قبل و چه بعد از انقلاب؛ بدون پشتوانه دولت قرار است این کار انجام شود.

*ضمن اینکه ما آپشن ایرباس را داشتیم، با معروف‌ترین شرکت‌های لیزینگ در دنیا تماس برقرار کردیم که به دنبال آن چهار پیشنهاد دریافت شد. اکنون یکی از این پیشنهادها در حال نهایی شدن است و طبق آن هزینه این هواپیماها را 18ساله بازپرداخت می‌کنیم و بناست 97 فروند هواپیما را با ابزار شرکت لیزینگ تهیه کنیم. برای ایرباس‌های باقی‌مانده نیز، با سه کشور دیگر در حال مذاکره هستیم. ولی نکته در این است که تحویل این هواپیماها به کشور، هشت سال طول می‌کشد؛ یعنی به تدریج از سال 2016 این اقدام شروع شده و هر سال یک تعدادی هواپیما تحویل داده می‌شود. بناست این هواپیماها طبق شرایط و نیازهای کشور تولید شوند که این مساله‌ای زمانبر است.

*بحث مبادلات بانکی خرید هواپیما چه بوئینگ، چه ایرباس و چه هواپیماهای دیگر در همه جای دنیا به دلار صورت می‌گیرد. کماکان مبنای پرداخت در قراردادهای ما با شرکت‌های طرف مذاکره، دلار است ولی در زمان پرداخت مبلغ می‌توانیم از ارزهای دیگری مانند یورو، فرانک سوئیس، درهم امارات و ارزهای دیگر استفاده کنیم. یعنی هرچند قراردادهای ما با دلار بوده ولی امکان پرداخت با ارزهای دیگر وجود دارد.

*با توجه به نوع و مدل هواپیما پرداخت اقساط متفاوت می‌شود که از 140 هزار دلار در ماه شروع می‌شود و برای هواپیماهای بزرگ‌تر ممکن است به ماهانه 700 تا 800 هزار دلار برسد.