سال ۱۳۹۸ هجری شمسی روبه پایان است، سالی که با سیل آغاز شد و با لرزهای مختلف که بر تن این خاک وارد شد، ادامه یافت و با ویروس کرونا در حال اتمام است، طی یکسال اخیر لحظات خوش و ناخوش را پشت گذاشتیم اکنون که کمتر از ۲۴ ساعت مانده تا تحویل سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، همه در چشم انتظار سالی هستیم که همزمان با تحول طبیعت، لحظات شاد و احوال سلامت را برای این خاک به ارمغان آورد.

در این روزهای پایانی اسفند سرتا پا غرق شادی و شور برای استقبال از نوبهار و مهمانانش بودیم اما اکنون که نفس‌های اسفند به شمارش افتاده نه تنها در انتظار سال و بهاری نو، بلکه امیدوار به احوالی نو به دور از کرونا هستیم. یکی از درس‌هایی که می‌توان از کرونا گرفت ارج نهادن به لحظات باهم بودن و دلخوشی‌های کوچک و همچنین گوش دل سپردن به غوغای زندگی است.

نوروز که همواره با آیین‌ها و مراسم‌های گوناگون همراه است ریشه در فرهنگ و هنر این سرزمین دارد؛ نوروز گیلان هم با وجود آیین‌ها و آداب خاص خود همواره مورد توجه بسیاری از مردم بوده است.

همه ساله در این ایام مردمان گیلان منتظر نوای نوروزخوانان بودیم که با حضور در کوچه‌ها و معابر نوید آمدن بهار و سال جدید را می‌دادند اما امسال به دلیل شرایط موجود، کوچه‌ها هم دلتنگ حضور نوروزخوان بودند.

«نوروز خوانی» یکی از آیین‌های مخصوص خطه گیلان است، به اینصورت که از یک هفته مانده به شب عید، چند نفر شب هنگام با پوشش سنتی فانوس به دست می‌گرفتند، دو چوب برداشته و به هم می‌کوبیدند در حیاط خانه‌ها یا کوچه‌ها حضور می‌یافتند و به در هر خانه‏ای که می‌رسیدند اجازه نوروزخوانی می‌گرفتند و این شعر را می‏خواندند: "در اول عرض من باشد سلامی تو ای آقای من، خوش فکر عالی بده اِذنی بخوانیم چند کلامی"، اگر صاحب خانه مشکلی نداشت، مثلا کسی از اعضای خانواده او در آن سال فوت نکرده بود، یا بیمار در خانه نداشت، به آنها اجازه می‌داد. نوروزخوانان نیز اشعاری را در مدح ائمه اطهار(ع) می‌خواندند، بعد از آن صاحبخانه هدیه‌ای مثل پول، برنج یا تخم‌مرغ به آنها می‌داد.

نوروز خوان‌ها معمولا بعد از اجرای مراسم به صاحب‌خانه، یک شاخه شمشاد به عنوان نماد سبزی و نیک‌بختی، هدیه می‌دادند و اگر در روستاها صاحب‌خانه در خانه حضور نداشت، شاخه شمشاد را بر یکی از ستون‌های ایوان خانه نصب می‌کردند.

«عروس گوله» از دیگر آیین‌های بومی قبل از تحویل سال نو در گیلان به شمار می‌رود که بیشتر در روستاهای این دیار رواج دارد، این نمایش توسط سه نفر غول، پیربابو و نازخانم با پوشش و اشعار خاص اجرا می‌شود، این گروه هم به منازل مختلف می‌رفتند که ضمن ایفای نقش، آرزوی سالی پربرکت برای صاحبخانه می‌کردند.

اینک بدون شنیدن نوای نورورخوانان و دیدن نمایش عروس گوله به استقبال نوروز می‌رویم چون «گیلان»، جان ندارد و تن رنجور و خسته گیلان، داغدار کسانی است حتی فرصت سوگواری برای عزیزان از دست رفته‌شان را نیافتند و در تنهایی بغض کردند و اشک ریختند؛ یا نگران فرزندانی است که شبانه روز در مراکز درمانی تلاش می‌کنند تا با مداوای یک فرد، خانواده‌ای را دل‌شاد کنند.

گیلان، به سبب موهبت‌های فراوان همواره مقصد بسیاری از گردشگران بوده اما امسال به دلیل شرایط موجود و ویروسی که ریشه در شریان‌های این استان دوانده و کم‌وبیش در هر خانواده فردی را درگیر کرده، حکایت میزبان داغداری را دارد که تاب و توان پذیرایی و استقبال ندارد؛ پس لطفا به حرمت خنده‌ها و لحظه لحظه‌های خوشی که در سفرهای پیشین به ساحل خزر، جنگل ابریشمی و رود سپیدش داشتید، نوروز امسال به گیلان سفر نکنید.

یک پرستار: من و همکارانم سفید پوشیده‌ایم تا خدای نکرده شما سفید نپوشید

آسیه سادات ۶۷ ساله یکی از مادران گیلانی است که وقتی از حال این روزهایش می‌پرسم، می‌گوید: روزها را در انتظار خبر خوش شما رسانه‌ها می‌گذرانم و با دنبال کردن اخبار منتظرم که خبر دوای این بیماری را بشنوم تا زودتر و بدون نگرانی فرزندانم را در آغوش بگیرم.

از وی در خصوص دید و بازدید عید می‌پرسم، با حسرت مادرانه‌ می‌گوید: امسال به حرمت داغی که بر دل مردم گذشت تصمیم گرفته‌ام که هفت‌سین نگذارم، خانوادگی قرآن و دعا می‌خوانیم تا شر این بیماری از سرزمین و مردم‌مان دفع شود.

یکی از دغدغه‌های آسیه سادات سلامت فرزندش است که به تازگی باردار شده، وی اینگونه ادامه می‌دهد: علاوه‌بر این نگران سلامتی فرزند بزرگم هستم که پرستار بخش عفونی بیمارستان رازی است، با توجه به اینکه در همین ساختمان ساکن است اما به جهت حفظ سلامتی ما، یک ماه است که رفت و آمد نمی‌کند در تماس تلفنی هم از ما می‌خواهد فقط در خانه بمانیم.

در ادامه رویا پرستار بخش مراقبت‌های ویژه یکی از بیمارستان‌های خصوصی رشت است، پس از توصیف حال و روز محیط کارش با خواهش می‌خواهد فقط در گزارشم بنوسیم: "مردم عزیز چگونه و با زبانی خواهش کنیم که در خانه بمانید؟! من و همکارانم سفید پوشیده‌ایم تا خدای نکرده شما سفیدپوش نشوید، این ویروس زبان نمی‌شناسد و پیر و جوان ندارد، خانه ماندن سلامتی شما و همه ما را تضمین می‌کند".

وی سخت‌ترین لحظه را زمانی عنوان کرد که همکار پرستار و همچنین یکی از پزشکان همین بخش جلوی چشمان‌شان در مبارزه با این ویروس، مغلوب شدند و رسیدگی به دیگر بیماران حتی فرصت خداحافظی ابدی را برایشان فراهم نکرد!

گیلان و گیلانی تاب غم دیگری را ندارد، برای حفظ سلامتی خود در کنج امن خانه‌هایتان بمانید تا در وقتی مناسب و فارغ از هیاهوی کرونا، تمام قد میزبان‌تان خواهیم بود.

صرفا جهت یادآوری استان گیلان با بیش از ۱۲۰۰ اثر ثبتی تاریخی و بالغ بر ۲۶۰۰ اماکن اقامتی و واحدهای بومگردی همواره در ایام نوروز میزبان مسافران و گردشگران مختلف بوده اما امسال به جهت حفظ سلامت هموطنان همه دست از ارائه خدمت کشیده‌اند تا در زمان مناسب مجددا پذیرای یکایک هموطنان باشند.