اما اگر شما هم جزو آن دسته از مردمی باشید که برای رفع نیاز ضروری به‌سراغ سیستم بانکی می‌روید حتماً با مشکلات دریافت وام و خوان‌های فراوان آن در بانک‌ها آشنا خواهید بود؛ برخی مردم از دیرباز روشی خاص را برای رفع نیاز ضروری‌شان انتخاب کرده‌اند و آن چیزی نیست جز دریافت وام به‌ازای قرار دادن طلا در بانک کارگشایی.

«کارگشایی» عنوان بانکی است که به‌منظور گشایش کار مردم سال‌هاست به‌ازای دریافت طلا وام پرداخت می‌کند و بعد از تسویه عین طلا را به تسهیلات گیرنده برمی‌گرداند.

از آنجایی که دریافت تسهیلات در این بانک نیازی به ضامن و یا وثیقه خاصی ندارد عده‌ای از مردم ترجیح می‌دهند طلای خود را که نوعی سرمایه هم محسوب می‌شود برای مدتی (حداکثر یک سال) نزد بانک کارگشایی بگذارند و به‌ازای آن وام قرض‌الحسنه یا جعاله دریافت کنند.

مشتریان بانک کارگشایی البته علاوه بر طلا می‌توانند سکه هم به بانک بدهند تا به‌ازای آن وام بگیرند ولی شرط بانک برای دریافت سکه آن است که پلمب سکه باز شود تا تقلبی یا اصلی بودن آن احراز شود. البته در اطلاعیه نصب‌شده شعبه تأکید شده سکه قبول نمی‌شود ولی منظور آن است که سکه وکیوم شده مورد قبول بانک نیست.

اما با توجه به سهولت دریافت تسهیلات با این روش و و همچنین نداشتن اقساط ماهانه نباید از برخی نکات که اتفاقاً از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد، غافل شد.

* وام قرض‌الحسنه با سود 11درصد/ شرط دریافت وام داشتن 20میلیون تومان طلاست

در بانک کارگشایی وام قرض‌الحسنه تا سقف 2 میلیون تومان با بازپرداخت یک‌ساله پرداخت می‌شود ولی نکته اینجاست که این وام به‌ازای 200 گرم طلا پرداخت می‌‌شود ضمن آنکه به‌مبلغ 2 میلیون تومان باید 4 درصد کارمزد و 7 درصد حق‌الحفاظه (هزینه نگهداری طلا در بانک کارگشایی) اضافه کرد.

بنابراین اگر فردی نیاز ضروری داشته باشد این بانک می‌تواند وام قرض‌الحسنه با سود 11 درصد به وی بدهد ولی شرط آن است که متقاضی برای وام 2 میلیون تومانی 200 گرم طلا یا به‌عبارت دقیق‌تر 20 میلیون تومان طلا به‌قیمت روز نزد این بانک برای مدت حداکثر یک سال به امانت بگذارد، که این تبصره خود جای سؤال دارد که اگر فردی 20 میلیون تومان طلا داشته باشد در زمان نیاز مقداری از طلای خود را به پول نقد تبدیل می‌کند و دیگر نیازی به طی این مراحل نیست.

طبق قانون باید بعد از یک سال مبلغ وام به‌همراه سود و حق‌الحفاظه پرداخت شود. ولی اگر زمان سررسید فرا برسد و تسهیلات گیرنده به بانک مراجعه نکند قانوناً باید یک سال پس از سررسید طلا به حراج گذاشته شود هرچند هم‌اکنون طبق اعلام رئیس بانک کارگشایی تا چهار سال طلا نگهداری می‌شود.

سلیمانی مسئول بانک کارگشایی که میزبان خبرنگار تسنیم در شعبه این بانک در خیابان مولوی بود، می‌گوید: معمولاً تمام کسانی که از بانک کارگشایی به‌ازای طلا تسهیلات گرفته‌اند در زمان سررسید مراجعه می‌کنند مگر آنکه تسهیلات گیرنده فوت شده باشد. در این حالت، طلایی که وی (فرد فوت‌شده) نزد بانک به امانت گذاشته، حراج می‌شود آن هم به بالاترین قیمت و بعد از فروش اصل وام کسر و مابقی‌ مبلغ به حساب بازماندگان واریز می‌شود.

* وام جعاله با سود 20درصد/ متقاضیان باید 3 ماه در صف باشند

اما در بانک کارگشایی علاوه بر بانک قرض‌الحسنه وام جعاله نیز پرداخت می‌شود که شرایط خاص خود را دارد؛ متقاضی این وام در قبال 186 گرم طلا می‌تواند مبلغ 3 تا 10 میلیون تومان وام برای رفع احتیاجات ضروری با سود 18 درصد به‌علاوه 2 درصد حق‌الحفاظه دریافت کند.

یکی از افرادی که در صف انتظار برای گرفتن وام به این روش بود به خبرنگار تسنیم درباره ایرادات دریافت وام با این روش می‌گوید: با توجه به کم بودن منابع مردم برای دریافت وام جعاله باید سه چهار ماه در صف انتظار باشند، اما از آنجایی که وضعیت دریافت تسهیلات در بانک‌های دیگر به‌شدت پیچیده شده حاضریم طلای زینتی خود را برای دریافت این وام در بانک بگذاریم، هرچند ارزش طلا بسیار بالاتر از وام دریافتی می‌باشد.

وی می‌گوید: برای وام جعاله 17 مرداد ثبت نام کردم ولی 12 مهر نوبتم شده است. وی همچنین می‌گوید که خود و خانواده‌اش مشتری دائمی کارگشایی می‌باشند و طلای خود را در این بانک نگهداری می‌کنند. این فرد سال قبل 2 میلیون تومان وام به‌ازای 200 گرم طلا دریافت کرده است و امسال باید 280 تومان سود پرداخت کند.

*افزایش سقف وام؛ خواسته اصلی مشتریان بانک کارگشایی است

آنچه در بالا آمد اشاره به بخشی از فعالیت‌های بانک کارگشایی است که روزانه میزبان 1200 تا 1300 نفر از هم‌وطنانمان می‌باشد. ولی هدف در این گزارش علاوه بر آشنایی یا بازخوانی فعالیت بانک کارگشایی طرح یکی از درخواست‌های مردم بوده و آن این است که سیاستگذار پولی و بانکی تغییری در سقف وام قرض‌الحسنه با روش سپرده‌گذاری طلا ایجاد کند. خواسته اغلب مردمی که مشتری بانک کارگشایی هستند، اجرایی شدن افزایش سقف وام است.

به‌گفته این افراد پرداخت تنها 2میلیون تومان وام به‌ازای به امانت گرفتن 20 میلیون تومان طلا اصلاً با منطق نمی‌خواند؛ بانک کارگشایی هرچند به‌ازای دریافت طلا وام پرداخت می‌کند، ولی دیگر از مشتری نه ضامن می‌خواهند و نه وثیقه و حتی سابقه مشتری را در اعتبارسنجی مشتری‌ها هم مورد ارزیابی قرار نمی‌دهد یعنی این بانک به‌راحتی به نیاز ضروری مردم پاسخ می‌دهد ولی مبلغی که پرداخت می‌کند به‌ازای طلایی که از مشتری می‌گیرد اصلاً با عقل و منطق نمی‌خواند.

این در حالی است که عمده مشتریان بانک کارگشایی طبق اذعان رئیس آن قشر مستضعف جامعه می‌باشند. البته این موضوع حضور اقشار مرفه در بانک کارگشایی را نفی نمی‌کند، چرا که اقشار مرفه هم برای نگهداشتن طلای خود معمولاً به خیابان مولوی سر می‌زنند چرا که این بانک طلا و اشیای قیمتی مردم را به‌ازای دریافت حق‌الحفاظه در صندوق امانات خود نگه می‌دارد.

* این بانک نیم‌ساعته وام می‌دهد

اگر قصد دریافت وام با روش به امانت گذاشتن طلا نزد بانک کارگشایی دارید می‌توانید به این بانک در خیابان مولوی سری بزنید؛ به‌محض ورود اگر سراغ اطلاعات شعبه بروید با 2 خط زرد و قرمز مواجه می‌شوید. خط قرمز به‌معنی دریافت وام و خط زرد به‌معنی تسویه وام می‌باشد، که دنبال کردن این دو خط از ابتدای شعبه شما را با مراحل مختلف دریافت و پرداخت وام به‌ازای امانت گذاشتن طلا آشنا می‌کند.

همان‌طور که در بالا اشاره شد خط قرمز یعنی دریافت طلا بنابراین اگر مشتری وارد شعبه شده و قصد دریافت وام را دارد باید سمت چپ مراجعه کند و بعد منتظر آن باشد که ارزیاب وی را نزد خود فراخواند؛ در این مرحله ارزیاب که اتفاقاً کارشناس خبره در کار خود می‌باشد، طلا را روی ترازو قرار می‌دهد و قیمت آن را ارزیابی می‌کند.

در ارزیابی‌ای که به‌طریق ماهرانه‌ای انجام می‌شود کارشناس بانک باید تمام دقت خود را به کار ببرد تا فریب برخی مشتریان را که البته تعدادشان کم است، نخورد و طلای تقلبی به‌اشتباه دریافت نکند، چرا که طبق اعلام رئیس شعبه در برخی موارد طلای تقلبی در کار بوده و ارزیاب هم متوجه نشده و فرد وام را دریافت کرده و هنگام تسویه به‌خاطر تقلبی بودن طلا به بانک مراجعه نکرده است. در اینجا خسارت به‌عهده ارزیاب می‌باشد. البته بعد از آن که طلا ارزیابی و بسته‌بندی می‌شود یک بار دیگر در خزانه هم صحت کار ارزیاب هم کنترل می‌شود تا در وزن و مقدار اشتباهی رخ نداده باشد.

در صورت موافق مشتری طلا بسته‌بندی و لاک و مهر می‌شود و بعد از آن به خزانه می‌رود تا بایگانی شود، در این مرحله مشتری پشت باجه پرداخت می‌رود و وام خود را به‌همراه اصل قرارداد دریافت می‌کند؛ طبق اذعان رئیس شعبه و البته گفتگو با مردم حاضر در شعبه تمام این فرایند 30 دقیقه طول می‌کشد.

اما اگر فردی قبلاً تسهیلات گرفته و الآن زمان سررسید آن باشد باید با دنبال کردن خط زرد به‌سمت احراز هویت برود، این مرحله از طریق کارت ملی انجام می‌شود و کارمند بانکی در این قسمت بعد از اطمینان از هویت تسهیلات گیرنده وی را به باجه دریافت راهنمایی می‌کند، در این مرحله مبلغ وام و سود آن تسویه می‌شود. بعد از آن مشتری راهنمایی می‌شود به‌سمت باجه خزانه طلا، در این مرحله بعد از 10 دقیقه اصل طلا به مشتری تحویل داده می‌شود.

* مردم راضی از عملکرد بانک و ناراضی از مبلغ وام

خبرنگار ما از مردم حاضر در شعبه درباره نوع وام گرفتن پرس‌وجو کرد که خوشبختانه عمده مشتریان از عملکرد این بانک رضایت داشته ولی مشکلشان در سقف مبلغ تسهیلات پرداختی بانک کارگشایی می‌باشد. یکی از مشتریان که به‌ازای 72 گرم طلا 750 تومان وام گرفته می‌گوید: من هر بار احتیاج فوری به پول داشته باشم، طلای خود را به این بانک می‌آورم و مبلغی هرچند کم دریافت می‌کنم که خیلی زودتر از سررسید آن را تسویه می‌کنم چرا که در این حالت سود کمتری به‌ازای وام می‌پردازم.

یکی دیگر از مشتریان که یک میلیون و 300 هزار تومان وام گرفته می‌گوید همان دقیقه که مراحل ارزیابی انجام شد مبلغ وام پرداخت می‌شود و این سرعت عمل و پرداخت تسهیلات در نظام بانکی بی‌سابقه است ولی بهتر آن است که مبلغ وام بالا برود تا رضایت مشتری هم جلب شود. وی می‌گوید به‌ازای یک میلیون و 300 هزار تومان باید یک میلیون و 660 هزار تومان به بانک برگرداند.

یکی دیگر از مشتریان حاضر در شعبه که خانمی سن‌وسال‌دار است، می‌گوید: 150 روز قبل یک میلیون تومان وام گرفتیم الآن باید 46 هزار تومان به آن اضافه کنیم و برگردانیم؛ درست است که بانک کارگشایی کار مردم را راه می‌اندازد ولی رقم تسهیلات پرداختی اصلاً قابل قبول نیست.

* خانم‌های خانه‌دار مشتریان اصلی کارگشایی/ مردمی که لنگ وام 200هزار تومانی هستند

مشاهده خبرنگار تسنیم از شعبه بانک کارگشایی حکایت از آن دارد که اکثر مشتریان این بانک خانم‌های خانه‌داری هستند که با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند و در زمان مشکلات اندک طلای پس‌انداز خود را به این بانک می‌آورند تا نیازشان رفع شود. این مردم می‌گویند: هرچند مبلغ وام کم است ولی ما چاره‌ای جز آن نداریم.

سلیمانی رئیس شعبه کارگشایی می‌گوید: مردمی هر روز به این بانک مراجعه می‌کنند که نیاز مبرم به 100 تا 200 هزار تومان دارند؛ بسیار پیش آمده که افراد مستأصل به شعبه مراجعه کرده و فقط 100 هزار تومان بیشتر وام بگیرند ولی متأسفانه به‌دلیل قوانین موجود پرداخت این تسهیلات برای ما مقدور نبوده است.

در پایان بار دیگر درخواست اکثر مشتریان حاضر در بانک کارگشایی را مرور می‌کنیم مبنی بر اینکه اگر بانک مرکزی اجازه افزایش سقف وام در این بانک را صادر کند، کار بسیاری از مردم راه می‌افتد. البته افزایش سقف وام آن‌هم در شرایطی که فردی 20 میلیون تومان طلای خود را در این بانک به امانت می‌گذارد انتظار بالایی نیست چراکه این مردم 20 میلیون تومان پول (ارزش روز طلای امانتی) به بانک می‌دهند و به‌ازای آن 2 میلیون تومان وام می‌گیرند.

تسنيم