گفت و گو با فربد زاوه درباره غول آبی جاده ها

روایتی جالب از وانت نیسان

وانت نیسان این غول آبی جاده های ایران در حالی هم اکنون اصلی ترین خودرو کار در کشور به شمار می رود که نبود یک رقیب قدر و البته داشتن امکان حمل بار در حد یک کامیونت سبک، از آن خودرویی محبوب برای مشتریان ساخته است.
روایتی جالب از وانت نیسان

به گزارش صنعت نویس،این محصول که بازمانده نسل جونیور شرکت نیسان ژاپن محسوب می شود، با حذف وانت پیکان به خودرو اصلی در بازار کار کشور تبدیل شده و خریدش برای خیلی ها مقرون به صرفه است.
آن طور که فربد زاوه کارشناس خودرو کشور می گوید، نیسان وانت، اگرچه محصولی است در کلاس وانت بار، اما قابلیت های آن با یک کامیونت سبک قابل رقابت است، آن هم در شرایطی که قیکت بسیار پایین تری دارد. به گفته این کارشناس، در عین حال تعمیرات وانت نیسان نیز ساده است و قطعات آن در دسترس قرار دارد که این خود فاکتور بسیار مهمی برای مشتریان محسوب می شود. زاوه تاکید می کند که گزینه ای با قیمت مشابه و قابلیت باربری یکسان، برای مقابله با وانت نیسان وجود ندارد و طبیعی است در این شرایط، به اصلی ترین خودرو کار در ایران تبدیل شود. 

 

در حال حاضر اگرچه تنوع وانت بارها در خودروسازی و بازار کشور بالا رفته است، با این حال و پس از حذف پیکان وانت، این نیسان آبی است که بیشترین سهم را در سبد فروش وانت به خود اختصاص داده است. به نظر شما چرا وانت نیسان به مهمترین خودرو کار در ایران تبدیل شده و این همه طرفدار دارد؟

نیسان، وانتی قابل اعتماد، با قابلیت حمل بالای بار و خرابی پایین است و در مجموع این قابلیت ها سبب شده است که در بازار از آن همواره استقبال به قدر کافی وجود داشته باشد. نیسان وانت، محصولی است که در کلاس وانت بار قرار می گیرد ولی قابلیت های آن با یک کامیونت سبک قابل رقابت است، آن هم در شرایطی که قیکت بسیار پایین تری دارد.
به عبارت بهتر، شما با خرید .انت نیسان، گویی کامیونتی سبک را خریداری کرده اید و می توانید با خیال راحت، انواع بار را با ان حمل کنید. در واقع استحکام بالای این خودرو هم سبب شده است بتوان بیشتر از ظرفیت نامی آن را بارگیری کرد، در عین حال مالک نیسان با هزینه ای پایین صاحب وسیله نقلیه ای می شود که قابلیت های یک کامیون سبک را دارد. این را هم در نظر بگیرید که وانت نیسان با وجود قابلیت حمل در حد یک کامیونت سبک، مشکلات آن را مانند شعاع گردش ندارد و قدرت مانور با این محصول بیشتر است.
در مجموع این ترکیب سبب شده است استفاده از وانت نیسان چه در حمل و نقل های شهری و چه در راه های روستایی، گزینه ای بی نظیر و مناسب برای رانندگان باشد .در روستاه ها این وانت بار قابلیت حمل کالاهای کشاورزی را با قیمتی مناسب به مشتری ارائه می کند و از همین رو خیلی ها در روستاهای کشور از آن استفاده می کنند.
در عین حال تعمیرات وانت نیسان نیز ساده است و قطعات آن در دسترس قرار دارد که این خود فاکتور بسیار مهمی برای مشتریان محسوب می شود.
برای تعمیرات این خودرو نیاز به تخصص ها بالایی که امروزه در تعمیرات خودروها لازم است وجود ندارد و این یک مزیت بزرگ است که مشتریان حتما در خرید نیسان، آن را در نظر می گیرند. به هر صورت گزینه ای با قیمت مشابه و قابلیت باربری یکسان، برای مقابله با وانت نیسان وجود ندارد و طبیعی است در این شرایط، به اصلی ترین خودرو کار در ایران تبدیل شود. 
وانت پیکان نیز هم دوره نیسان بود، اما در نهایت حذف شد. فکر می کنید این محصول توانست به اندازه نیسان محبوب بازار خودروهای کار شود؟
ممکن است برخی بگویند وانت پیکان در مقایسه با نیسان وانت محبوب نبوده، اما بنده با این ادعا موافق نیستم. اتفاقا تیراژ تولید وانت پیکان همیشه بیشتر از وانت نیسان بوده ولی دلیل حذف، نوسازی یک محصول و توقف تولید محصول قدیمی به دلیل فاصله زیاد و عدم انطباق با استانداردهای ملی بوده است. دلیلی که می تواند به حذف بسیاری از محصولات قدیمی منجمله وانت نیسان هم منجر شود. در واقع ایران خودرو توانست در این حوزه موفق تر از زامیاد عمل کرده و محصول خود را به روز کند. وانت پیکان یک محصول سبک بود که تا روز آخر هم فروش مناسبی داشت و توقف تولید آن ناشی از عدم استقبال و یا زیان دهی محصول نبود. توقف وانت پیکان، بیشتر پاسخی بود به نهاد ها و سازمان هایی مانند موسسه استاندارد و یا سازمان محیط زیست و وزارت نفت که از تولید این محصولات قدیمی شکایت داشتند. البته این محصول با خودرو جدیدی به نام آریسان جایگزین شد ولی چون از بازه قیمتی وانت پیکان به دور بود، مشتریان وانت بار های سبک شهری به سمت وانت پراید سوق داده شدند. وانت پیکان با قیمتی زیر 15 میلیون تومان به فروش می رسید و طبعا دسترسی به آن برای بسیاری از مشتریان آسان بود، حال آنکه قیمت محصول جایگزین به بیش از 20 میلیون تومان رسید و در نتیجه نتوانست جانشین مناسب و شایسته ای برای پیکان وانت باشد.
یعنی پیکان وانت اگر متوقف نمی شد، همچنان می توانست فروش مناسبی داشته باشد؟
به اعتقاد من بله؛  وانت پیکان می توانست در صورت ادامه تولید، کماکان خودرویی محبوب بوده و بازار مناسبی در مقابل نیسان وانت داشته باشد
در عین حال توجه به این نکته ضروری است که این دو خودرو در دو قسمت مختلف بازار عرضه می شوند. وانت پیکان یک وانت بار سبک شهری بود که شاسی یکپارچه آن قابلیت حمل بارهای سنگین را به هیچ وجه نداشت. این در حالی است که وانت نیسان یک وانت سنگین شاسی دار است که در قدرت باربری،  با بزرگ تر از خودش از جمله کامیونت های سبک رقابت می کند. با این تفاسیر، کاربری این دو خودرو کاملا متفاوت بوده و نمی توان آنها را در یک سطح قضاوت کرد و یا جایگزین هم دانست.
وانت نیسان  دارای چه ویژگی هایی هست که آن را از رقبا متمایز کرده و با وجود عمر 45 ساله اش، همچنان خواهان دارد؟
مهم ترین مشخصه وانت نیسان توان بالای باربری آن است که این محصول را از رقبا متمایز می کند. همانطور که قبلا تاکید کردم نیسان قابلیت رقابت با کامیونت های سبک را دارد امتیازی که در رقبا مطلقا موجود نبوده و خاص این خودرو است. از این گذشته، نیسان وانت کم هزینه هم هست، به نحوی که نسبت هزینه های پایین نگهداری که فاکتور مهمی برای مصرف کننده خودروی تجاری محسوب می شود، جذابیت نیسان را افزایش داده و استقبال از آن را بالا برده است. قطعات یدکی این خودرو به وفور موجود است و رانندگان نگران نایابی قطعات آن در صورت بروز خرابی نیستند. تعمیرات این خودرو نیز ساده است و نیاز به تخصص بالا برای تعمیرات ندارد در نتیجه امکان استفاده از آن در دور افتاده ترین نقاط کشور هم محیا است. همه این عوامل سبب شده است نیسان وسیله ای قابل اطمینان برای مالکین بوده و متمایز از رقبای فعلی اش باشد.
یا امکان طراحی و تولید خودرویی که بتواند با وانت نیسان رقابت نزدیکی داشته باشد، وجود دارد؟
از لحاظ فنی قطعا این امکان هست. وانت بارهای زیادی در دنیا وجود دارند که قابلیت های فنی مشابه نیسان داشته و می توان از آنها به عنوان خودروهای کار مطمئن استفاده کرد. همچنین کامیونت های سبکی هم تولید شده اند که کاربری مشابه نیسان دارند و آنها گزینه مناسبی هستند. با این حال هزینه عرضه یک محصول جدید به عنوان جایگزین نیسان وانت، بسیار بالاست. در این شرایط باید در نظر گرفت آیا این سرمایه گذاری هنگفت منجر به سودآوری بیشتری خواهد شد یا خیر. همچنین قیمت پایین نیسان که یکی از عوامل موفقیت آن است، آیا در محصول جدید قابل تکرار خواهد بود یا خیر. واقعیت این است که حتی اگر بنا باشد در قالب قطعات منفصله نسبت به عرضه یک محصول جایگزین اقدام شود، قیمت فروش آن متفاوت و بسیار بالاتر از خودرویی مانند نیسان وانت خواهد بود. حرکت حتی به سمت سازندگان درجه چندم چینی هم منجر به تولید محصولی مشابه از لحاظ فنی و قیمت پایین در حوزه خودروهای کار نخواهد شد. در عین حال محصول جایگزین اگر بناست قابلیت های باربری نیسان را داشته باشد از لحاظ فنی خیلی متفاوت نخواهد بود. این را هم در نظر بگیرید که اتاق قدیمی نیسان وانت (هرچند امکانات رفاهی داخل آن در طول سالها بیشتر شده ) محبوب مشتریان است، بنابریان اگر می خواهیم محصولی جدید و جایگزین طراحی کنیم، این موضوع باید لحاظ شود.
با همه اینها، به نظر می رسد امکان طراحی محصول قابل رقابت با نیسان آبی از لحاظ قیمتی بسیار کم و حتی غیر ممکن است. در واقع تجمیع تمام خصوصیات نیسان وانت در یک محصول جدید بسیار پیچیده است و این موضوع، کار طراحی را دشوار و شاید ناممکن می کند.
اگر وانت نیسان را که سهم اصلی و غالب را در زامیاد دارد، از این شرکت بگیرند، چه بر سر این خودروساز قدیمی خواهد آمد؟  آیا  اصلا آن طور که وزیر نفت اعلام کرده باید همه نیسان وانت ها را سوزاند، صلاح است این خودرو را حذف کنیم؟
قطعا آسیب مهمی با حذف نیسان وانت به زامیاد وارد می شود. در حال حاضر محصولات قدیمی در خطوط تولید خودروسازان کشور بخش مهمی از سود شرکت ها را تامین می کنند و این نکته ای بسیار قابل تامل است و حذف نابهنگام محصولات را سخت می کند.
حذف وانت نیسان نیز می تواند ضربه ای مهلک به زامیاد وارد کند، با این حال  باید بپذیریم که هر محصولی در صنعت خودرو طول عمر مشخصی دارد. وانت نیسان یک وانت قدیمی است و دیر یا زود با تغییر استانداردهای ملی از خطوط تولید حذف می شود. با این حساب ضروری است زامیاد از همین حالا به فکر جایگزین این محصول باشد. ساخت یک محصول با قطعات مشترک و مشابه  نیسان وانت می تواند راه حلی موثر باشد به شرطی که منابع مالی با قیمت مناسب برای توسعه فعالیت های مهندسی آن وجود داشته باشد. همچنین رفع نقاط ضعف نیسان باید در دستور کار زامیاد قرار بگیرد تا بتواند محصول خود را حفظ کند. توجه شود که این محصول می تواند بازار صادراتی خوبی هم داشته باشد. صادرات این محصول به کشورهای غیر پیشرفته میسر است و با توجه به قابلیت هایی که در باربری دارد، می توان محبوبیت خوبی در بسیاری از این بازارها برای آن متصور شد.
قطعا اظهارات اخیر وزیر نفت را مورد نیسان وانت و لزوم حذف این محصول شنیده اید. به نظر شما دلیل حمله اخیر وزیر نفت به نیسان چه بود؟ آیا مصرف سوخت نیسان، آن طور که وزیر می گوید، بیش از حد بالاست؟
نیسان با موتور بنزینی مصرف بالایی دارد. این در حالی است که خودروهای تجاری با این سطح قابلیت حمل بار را با موتورهای دیزل می سازند. موتورهای دیزل گشتاور بالاتر در دور پایین و مصرف سوخت بسیار پایین تری از موتورهای بنزینی دارند. در نتیجه خودروهای تجاری سنگین و سبک عموما دیزل هستند تا مصرف سوختی معقول داشته باشند. هرچند نیسان دیزلی هم عرضه شده، ولی نمونه بنزینی آن محبوب تر است. مصرف بالای سوخت این محصول با توجه به یارانه ای بودن سوخت، طبعا شکایت وزیر را به دنبال خواهد داشت. اما باید توجه کرد عدم استقبال از خودروهای دیزل تا حد زیادی به عملکرد وزارت نفت باز می گردد. در واقع در تمامی سال های گذشته وزارت نفت نیز از عرضه محصول به روز عاجز بود و هم اکنون سوخت دیزلی که در کشور توزیع می شود سوخت با کیفیتی به حساب نمی آید. از همین رو موتورهای دیزلی با مشکلات زیادی مواجه هستند و مراجعه به تعمیرگاه در آنها نسبتا زیاد است. این برای راننده خودروی تجاری به معنی زمان در دسترس کمتر و طبعا درآمد کمتر و هزینه بالاتر است، بنابراین در انتخاب محصول، بیشتر به سمت خودروی بنزینی سوق داده می شود، چون مشکلات آنها به مراتب کمتر است. در واقع حساسیت موتورهای با فن آوری قدیمی، به کیفیت سوخت، بسیار کمتر از موتورهای دیزلی بوده و به همین دلیل، کیفیت پایین سوخت، خود عامل مهمی در مصرف بالای بنزین توسط این خودروها است.
آیا می توان این خودرو را در آلودگی هوا که این روزها به بحرانی برای خود تبدیل شده است، مقصر دانست؟
هیچ محصولی به تنهایی مقصر آلودگی هوا نیست. خودروهای فرسوده به مراتب نقش پر رنگ تری را ایفا می کنند. اصولا مقصر اصلی آلودگی هوا، قدرت خرید پایین مشتریانی است که نمی توانند خودروهای فرسوده خود را نوسازی کنند.  نیسان مانند تمام خودروهای تولید داخل، پروسه های ارتقای استانداردهای آلودگی را طی کرده و موفق به کسب استاندارد یورو 4 شده است، در غیر این صورت مجوز شماره گذاری آن لغو می شد. در نتیحه نیسان هرچند میزان بیشتری گاز گلخانه ای تولید می کند ولی آلوده تر از یک خودروی قدیمی نیست. توجه کنید که میزان آلایندگی خودروهای با عمر بین 15 تا 25 سال بعضا بیش از 100 برابر خودروهای نو است، یعنی نوسازی خودروهای فرسوده که در کشور تردد می کنند، منجر به کاهش آلودگی می شود. البته به هر صورت مصرف بالای سوخت یک وانت سنگین بنزینی جرم آلاینده بیشتری وارد هوا می کند.
در صورت حذف وانت نیسان، کدام خودرو ها می توانند جایگزین آن شوند؟
تقریبا جایگزینی برای آن در داخل وجود ندارد. جایگزین های خارجی هم یا گران هستند و یا توان حمل بار در سطح نیسان را ندارند. نزدیک ترین خودروی که توانایی حمل بار مشابه را داشته باشد کامیونت های ایسوزو هستند که قیمتی بیش از دو برابر دارند. رقبای چینی که توسط بخش خصوصی و حتی خود سایپا به بازار عرضه شده اند هم توانایی رقابت با نیسان را در ظرفیت حمل بار ندارند. لذا واقعیت این است که هنوز جایگزینی با توان فنی مشابه و قیمت اقتصادی برای نیسان وانت موجود نیست. در صورت حذف این خودرو بخشی از مشتریان به وانت های سبک تر مانند وانت مزدا یا آریسان روی می آورند، ولی عمده مشتریان محصولی برای خرید ندارند.
نیسان در دوره ای با تغییر چهره مواجه شد، اما این موضوع روی فروش آن اثر منفی گذاشت؛ چرا؟
بازار خودروی تجاری بسیار سنتی است. بعضا حتی رنگ هم در فروش تاثیر دارد. مثلا نیسان سفید ممکن است فروش نرود. این مشکل در سایر محصولات قدیمی هم دیده می شود. مشتریان این خودروها بسیار محافظه کار هستند و هیچ تغییری برای آنها جذابیت ندارد. البته نیسان در گذر زمان تغییرات فنی زیادی کرده است و تلاش شده  تا حد ممکن با استانداردهای ملی مطابقت داشته باشد، ولی شکل ظاهری آن برای مشتری مطلوب است. این پدیده تنها مختص ایران نیست، فولکس بیتل سال ها در نقاط مختلف دنیا مانند مکزیک با همان قیافه و اتاق تولید شد. دراین مورد حتی فولکس نهایتا اقدام به طراحی محصولی مشابه محصول قدیمی کرد که هم اکنون در بازار های مختلف آن را عرضه می کند.
آیا ممکن است با تغییر طراحی و استانداردها، از نیسان خودرو بهتر و ایمن تری ساخت؟
می شود مشکلات ایمنی نیسان را جل کرد. واقعیت این است که این محصول را می توان به روز کرد و مشکلات آن را حل مرتفع ساخت. وانت نیسان خودرویی با شاسی خاص است و ساخت هر وانت جدید با این مدل شاسی و  با مشخصات فنی مشابه، محصولی بسیار مشابه خواهد شد. عمده تفاوت ها در بدنه و اتاق آن خواهد بود که می توان مشکلات مربوطه اش را حل کرد. توجه کنید  که ایمنی نیسان در تصادفات چندان پایین نیست و معمولا آسیب به خودروهای که با نیسان برخورد کنند، به مراتب بیشتر از آسیب وارده به خود این وانت است. ولی به هر صورت اگر مغایرتی و عدم تطبیقی در استانداردهای نیسان وجود داشته باشد می توان آن را با صرف هزینه مهندسی حل کرد.
نیسان به جز ایران در بازار دیگری هم عرضه شد؟ آیا اصلا پروژه موفقی برای شرکت نیسان بود؟
این نسل با نام "جونیور" در سال 1970 توسط نیسان عرضه شد و محصولی بسیار موفق بود، به نحوی که بیش از 12 سال روی خط تولید نیسان قرار داشت. این خودرو در بسیاری از کشورها عرضه شد و محصولی موفق و مطمئن بود. نیسان جونیور که نسل های اولیه آن هم نماد قدرت بود کلا پروژه ای موفق برای نیسان به حساب می آید. هرچند مدل جونیور از سال 1982 دیگر تولید نشد ولی روح حاکم بر وانت های نیسان، همان استحکام بالا، هزینه نگهداری و راهبری پایین، قیمت مناسب است که تا به امروز در همه محصولات نیسان حفظ شده است.

تجارت فردا

برچسب‌ها :

افزودن نظر جدید