به گزارش صنعت نویس،بر اساس قانون جدید چک که به تصویب مجلس در آبان 97 رسیده است به نظام بانکی دو سال مهلت داده شد تا زمینه بازگشت اعتبار به چک از طریق کاهش چک های برگشتی و سخت تر شدن کلاه برداری از طریق این ابزار فراهم شود. بانک مرکزی پس از آماده سازی زیرساخت ها در مرحله آخر به سمت راه‌اندازی چک الکترونیک می‌شود و ثبت نقل و انتقالات چک‌های فیزیکی گام برداشت. تکالیف در قالب بخشنامه ای 19 بندی به بانک ها ابلاغ شده و بانک ها ملزم به رعایت تدریجی آن از فردا شده اند.

در طراحی های جدید در قالب اجرای این قانون دسته چک‌هایی که از سوی بانک ها صادر می شوند با مدت اعتبار حداکثر ۳ ‌سال از زمان دریافت چک و با درج شناسه یکتا و با قابلیت ثبت در سامانه صیاد خواهند بود.

در قالب جدید پس از صدور چک، اطلاعات چک صادر شده را به همراه اطلاعات دریافت کننده چک در سامانه صیاد ثبت کند. ثبت اطلاعات از طریق به کارگیری یکی از کارت‌های بانکی که توسط بانک صادرکننده چک در اختیار وی قرار گرفته و با استفاده از سیم کارت ثبت شده به نام وی، اقدام در «سامانه صیاد» ممکن است.

از سوی دیگر دریافت کننده چک نیز می تواند صحت اطلاعات را از طریق همین سامانه سنجش کند.در واقع به منظور بررسی صحت اطلاعات چک ثبت شده، دریافت‌کننده چک امکان اخذ استعلام از «سامانه صیاد» را دارد و پس از حصول اطمینان از تطبیق اطلاعات ثبت شده با اطلاعات مندرج در برگه چک نسبت به تائید اطلاعات چک دریافتی اقدام می‌کند.

نحوه چک حامل در قانون جدید
مقام های بانک مرکزی می گویند در قالب جدید چنانچه دریافت‌کننده چک پس از تائید اطلاعات آن، متمایل به انتقال چک به شخص دیگری باشد، این امکان در سامانه صیاد با ثبت مشخصات ذینفع جدید (ثبت شناسه‌/کدملی وی) فراهم است.

بدین ترتیب عملاً پشت نویسی چک به صورت دستی حذف و تمام زنجیره نقل و انتقالات چک در سامانه صیاد اتفاق خواهد افتاد. از این رو چک حامل حذف نمی‌شود و به صورت الکترونیک انجام خواهد پذیرفت.

استعلام انی برای دریافت کننده چک
یکی از امکان هایی که برای دریافت کننده چک فراهم شده استعلام آنی چک صادر کننده است. در طراحی جدید دریافت‌کننده چک می‌تواند با به کارگیری یکی از کارت‌های بانکی متعلق به خود و با استفاده از سیم کارتی که به نام وی ثبت شده‌است، اقدام به تایید اطلاعات چک یا انتقال آن به شخص دیگر در سامانه صیاد کند.سیاست گذار امیدوار است با فراهم کردن امکان استعلام در بستر الکترونیکی زمینه برای کاهش شدید چک های برگشتی فراهم شود.

تسهیل پیگیری قضایی
در شیوه جدید پیگیری قضایی به این صورت است که دارنده چک برگشتی ابتدا به بانک مراجعه و از بانک، تقاضای صدور گواهی‌نامه عدم پرداخت، ثبت آنی اطلاعات چک در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی و درج «کدرهگیری» بر روی گواهی‌نامه مذکور می‌کند.

سپس به دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضاییه رفته و شکایت خود را در آنجا ثبت می‌کند. پس از ثبت شکایت، طی مدت کوتاهی قاضی پرونده، ظاهر چک را بررسی می‌کند؛ اگر سه شرط اصلی‌ای که در متن قانون ذکرشده است در ظاهر چک رعایت شده باشد، اجراییه را صادر می‌کند.

از لحظه صدور اجراییه ۱۰ روز به صادرکننده چک برگشتی مهلت داده می‌شود که کسری موجودی چک را پرداخت کند، در غیر این صورت از طریق قانون «نحوه اجرای محکومیت‌های مالی» با صادرکننده چک برگشتی، برخورد می‌شود.

در مجموع بر اساس قانون جدید 19 تکلیف بر عهده بانک ها گذاشته شده که در صدور چک باید رعایت شود اما بانک مرکزی از بانک ها خواسته رعایت این تکالیف تدریجی باشد.

بیشتر بخوانید:

الزامات صدور دسته چک های جدید

03

تکلیف دسته چک های عادی در بازار
با توجه به اجرای بخش نامه از فردا مهم ترین سئوالی که پیش می آید تکلیف چک های عادی در دست مردم است. بانک مرکزی برای تسهیل کار کسب و کار اعلام کرده است کارسازی دسته‌چک‌های فعلی در دست مردم به روال سابق انجام می شود و نیازمند ثبت در سامانه صیاد نیست.بنابراین کسب و کارها و بانک ها با دسته های چک کنونی به روال قبل کار می کنند و الزامات جدید مشمول حال این چک ها نخواهد شد.

چک حامل آزاد است
تا قبل از این اعلام شده بود چک در وجه حامل از روز شنبه 22 آذر(فردا) ممنوع است اما پیگیری های اقتصاد نیوز نشان می دهد تا زمانی که دسته چک های جدید به چرخه اقتصادی وارد نشده کماکان صدور چک در وجه حامل آزاد است. بنابراین همانند قبل این امکان برای صادرکنندگان چک فراهم است. با ورود چک های جدید نیز این قابلیت در سامانه صیاد به صورت الکترونیک فراهم شده است.

دسته چک های جدید چه زمانی وارد می شود؟
بانک مرکزی از قبل برنامه ریزی کرده بود که دسته چک های جدید از دی ماه وارد چرخه اقتصادی کشور شود اما تا مادامی که این دسته چک ها وارد نشده اجرای تکالیف برای چک شامل دسته چک های فعلی نخواهد شد. زیرا ناظر قصد دارد مهاجرت به نسل جدید چک ها تدریجی انجام شود.

بر پایه گزارش بانک مرکزی،در طول سال، حدود 110 میلیون فقره چک بین بانکی با مبلغ مجموعاً بالغ بر 3500 هزار میلیارد تومان ( مجموع چک های عادی و رمزدار) صادر می‌شود. 220 میلیون فقره نیز چک درون بانکی در طول سال صادر می‌شود. این ارقام نشان می‌دهد که چک ابزار مبادله بسیار پرکاربردی است و طبیعتاً هرگونه تغییر ناگهانی و بدون تدبیر در این زمینه، باعث برهم زدن چرخه تجاری کشور خواهد شد.
اقتصادنیوز